Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

 
Ўқитиш воситалари: видеопроектор, доска. 
Ўқитиш усуллари: Тушунтириш, ақлий ҳужум. 
Ўқитиш шакллари: Коллектив иш
Ўқитиш шароити: Техник воситалар билан таъминланган аудитория.
Мониторинг ва баҳолаш: Оғзаки, тест савол-жавоблари. 
 
26-маъруза 
 
МОЛИЯВИЙ ҲИСОБОТГА ТУШУНТИРИШЛАР, 
ИЛОВАЛАР ВА ИЗОҲЛАРНИ ТАЙЁРЛАШ
 

---

216 
1. БУХГАЛТЕРИЯ БАЛАНСДАГИ ҚЎШИМЧА ИЗОҲЛАР 
ТАЛАБ 
ҚИЛИНАДИГАН АХБОРОТЛАР ВА УЛАР МОҲИЯТИНИ ОЧИБ 
БЕРИШ УСУЛЛАРИ 
 
Ҳам халқаро амалиѐтда қўлланилаѐтган баланс ҳисоботи, ҳам бизнинг 
мамлакатимизда қўлланилаѐтган бухгалтерия баланси айрим изоҳ талаб 
қиладиган маълумотларни ўз ичига олади. Бундай маълумотлар тўртта гуруҳга 
бўлинади: 
1. Баҳоланган мажбуриятлар ва шартли мажбуриятлар. 
2. Корхонанинг ҳисоб сиѐсати. 
3. Айрим хўжалик ситуациялари. 
4. Баланс санасидан кейинги ҳодисалар. 
Баҳоланган мажбуриятлар - бу келгусида келиб тушиши билан ѐки 
келиб тушмаслиги билан тасдиқланадиган мажбурият. Баҳоланган мажбурият 
ўтган ҳодисалар натижаси ҳисобланади, у келгусида иқтисодий нафни 
кетишига олиб келади. Шунингдек, ишончли ўлчанилиши лозим.
Шартли мажбурият - бу ўлчаб бўлмайдиган, аниқ ҳужжат билан 
тасдиқланмайдиган, ҳали рўй бермаган операциялар учун чамаланган 
мажбуриятдир. Бундай мажбуриятлар балансда акс эттирилмайди.
Ҳисоб сиѐсати – бу бухгалтерия балансининг алоҳида моддаларида акс 
эттириладиган суммаларига изоҳ бериш тартиблари мажмуаси. 
Аниқ хўжалик ситуациялари – бу мажбуриятлар қайси даврга 
тегишлилигини, нима учунлигига изоҳ берувчи ва уларни ифодаловчи 
ҳолатлар. Масалан, ҳисобланган дивидендлар суммасини тўланилишини ѐки 
солиқ бўйича берилган имтиѐзларни берилганлигини ѐки кечиктирилганлигини 
изоҳлаш.