Ызбекистон Республикаси олий ва ырта махсус таълим вазирлиги

7.4. Issik suv ta`minoti tizimining turlarga bo`linishi 
 Issiq suv ta`minoti tizimlari quyidagi turlarga bo`linadi. 
a ) ochiq    tizim 
 
 
Bunday tizim uzuluksiz suv ishlatib turiladigan tizimlarda qo`llaniladi. 
b) aylanma tizim 
v) uzatuvchi quvurlari yuqoridan joylashgan tizimlar 
 

---

 
123 
 
Bunday tizimlar asosiy qo`llaniladigan tizimlardir. 
issiq suv uzatuvchi quvur; 
; 
suv o`lchagich; 
 
orkaga suv o`tkazmaydigan asbob; 
 
suv isitgich;  
bosh ustun;   
 
xavo chiqargich 
issiq suvni bo`luvchi quvur 
 suv olish krani; 
 aylanma kvur; 
 aylantiruvchi nasos. 
 
7.5. Bakli va sochik quritgichli tizimlar. 
g)  bunday  tizimlar  ko`pincha  tizimda  ochiq  suv  saqlagich  idishlar 
ko`llanilganda  va  binoda  texnik  qavat  bo`lsa  yoki  cherdak  bo`lganda  ishlatiladi. 
Bunday  tizimlarda  aylantiruvchi  quvurlar  yertulalarga,  yertula  bo`lmagan  xollarda 
esa  maxsus pol osti kanallariga  yotqiziladi.  Balandligi 50  m  dan  yuqori bo`lgan  (16 
qavatdai)  binolarda  issiq  suv  ta`minoti  tizimlari  balandlik  bo`yicha  mustakil 
zonalarga  bo`lib  ishlatiladi.  Bu  asosan  tizim  armaturalari  va  elementlari  0.6  MPa 
bosimdan ortiq bosimga chiday olmasligini hisobga olib qilinadi. Agar binoda yertula 
mavjud  bo`lsa,  u  holda  issiq  suv  bilan  ta`minlash  tizimlarining  tarqatuvchi 
quvurlarini  pastdan  yotqizish  maqsadga  muvofiq  bo`lib  iqtisodiy  tomondan  ham 
talabga  javob  beradi.  Bunday  tizim,  tarqatuvchi  quvurlari  pastdan  yotqizilgan  tizim 
deydiladi. 
 
 

---

 
124 
d)  QMQ  II-34-76  talabi  bo`yicha  vanna  va  dush  xonalarida  maxsus  sochiq 
quritgichlar  o`rnatilishi  kerak.  Shuning  uchun  tizim  sochiq  quritgichli  tizimlar  deb 
xam yuritiladi. Sochiq qurittichlar ustunlarga bir necha xil usullar bilan ulanadi: 
 
I.Sochiq  qurittichlarni  parallel  ulash,  bu  usul  montajda  qiyinchilik  tug`diradi 
shu bila birga bunday tizimni ishlatish ham ancha qiyin. 
II.Uzatuvchi ustunda kstma-kst ulash. III.Aylanma quvurga ketma-ket ulash. 
Yuqorida  ko`rsatilgan  uch  sxemadan  eng  qulay  va  arzoni  uchinchi  sxema 
hisoblanadi. 
s)  issiq  suv  ta`minoti  tizimlarida  suv  saqlagich  idish  ishlatilgan  yoki 
ishlatilmaganligiga qarab: 
 I ) suv saqlagichi bor tizimga; 
 2) suv saqlagichi yo`q tizimlarga bo`linadi; 
 Suv saqlagichli tizimlar o`z vaqtida: 
 a) suv saqlagich pastga o`rnatilgan tizim.  
b) suv saqlagich yuqoriga o`rnatilgan tizimlarga bo`linadi. 
I sxemaning kamchiligi shundan iboratki bu sxemada birlamchi suvniig bosimi, 
suvni suv saqlagich idishga quyish bilan yo`qoladi. Bu esa o`z vaqtida tizimga bosim 
yetkazib berish uchun maxsus nasos ishlatishga olib keladi.