Tanqidiy fikrlash misollar bilan Bob : Boshlang’ich bilimlar Fikrlar tarkibini tahlil qilish

1.6-misol: Ketma-ket Fikr (Serial Argument) 

[1] Yoʻllar loy, [2] chunki kecha yomgʻir yogʻdi. [3] Demak bugun 

koʻchalarda mashinalar odatdagidan kam boʻladi.  

 

1  2      3 

 

Yoki 

2 → 1 → 3 

(Bu yerda raqamlarning shunchaki nom sifatida kelayotganiga eʻtibor bering. [1] 

tarzida raqamlangan fikr boʻlagi birinchida turgan boʻlishi shart emas, shunchaki uni 

aniqlash oson boʻlishi uchun shunday nom berildi.) 

---

Raxmonberganov Otabek   @otabek0505   

 

 

 

 

Telegram kanali: @prmakuz 

~ 5 ~ 

 

1.6-misolni tahlil qilamiz:  

(1) jumla xulosa boʻla olishini tekshirish uchun unga “nima uchun?” degan savolni 

beramiz va javobni matndan izlaymiz. “Yoʻllar loy”, - “nimaga?” – “chunki kecha 

yomgʻir yogʻdi”. 

Demak 1.6-misolda (2) bu sabab, bu (1) xulosani asoslash uchun xizmat qilayapti.  

2 → 1 

Endi (2) jumlani tekshiramiz. Matnda kecha yomgʻir yogʻish sababi haqida hech 

qanday maʻlumot yoʻq (oʻzi umuman kecha yomgʻir yoʻgishining biror sababi bor-yoʻq 

ekanini ham bilmaymiz), demak fikrning bu boʻlagi xulosa boʻla olmaydi, u faqat asos 

sifatida matnda qatnashayapti. 

(3) jumlaga ham xuddi (1) va (2) jumlalar kabi “nimaga?” savolini berib koʻramiz: 

“Demak bugun koʻchalarda mashinalar odatdagidan kam boʻladi”, - “nimaga?” – 

“Yoʻllar loy”.  Demak  

1 → 3 

Endi (2) sabab bu matndagi (3) xulosani asoslash uchun xizmat qila olishini 

tekshiramiz:  

Kecha yomgʻir yoqqanligi bugun koʻchalarda mashinalar odatdagidan kam boʻlishi 

uchun sabab boʻla oladimi? Agar kecha yomgʻir yogʻsa, lekin buning natijasida 

koʻchalar loy boʻlib qolmasa, koʻchalarda mashinalar soni oʻzgarmasligi mumkin edi. 

Demak (2) sabab (3) xulosa uchun asos boʻla olmaydi. 

 

Maʻlumot: 1.6-misoldagi fikrda (2) sabab (1) xulosani asoslash uchun xizmat 

qilayapti, shu bilan bir (1) sabab sifatida (3) xulosa uchun asos boʻladi. Bundan, (1) 

jumlaning oʻzi bu matnda ham asos, ham xulosa sifatida ishtirok etayapti.  

(Matndagi bunday jumlalar oraliq xulosa deb ataladi.) 

 

 

(2)   →   (1)   →    (3) 

 

---

Raxmonberganov Otabek   @otabek0505   

 

 

 

 

Telegram kanali: @prmakuz 

~ 6 ~