Кичик гуруҳ (3-4 ёш)

Ўқув йили охирида бола: 

---

49 
- 
қалам ва мўйқаламни ушлаётганда бош, ўрта ва кўрсаткич 
бармоқларидан фойдаланади; 
- 
қизил, сариқ, кўк, яшил рангларни билади;
- 
қалам ёрдамида эгри чизиқлар, доиралар чизади; 
- 
ўзи чизган расмларидан қувонади, завқланади; 
- 
лой, пластилин (тузли хамир, рангли шамча)лардан эҳтиёткорона 
фойдаланишни, унинг юмшоқ ва эгилувчанлигини билади;
- 
лой, пластилин (тузли хамир, рангли шамча)ларни узади, 
юмалоқлайди иштиёқ билан ҳар хил буюмлар ва шакллар ясайди;
- 
катталар кўмагида оддий қуриш-ясаш ишларини амалга оширади; 
- 
қурилиш материалларидан ясаган нарсани бўлакларга ажратади, 
қайта тахлайди ва ўз ўрнига қўяди; 
- 
бўёқ, лой, пластилин, қурилиш материаллари ва бошқалар билан 
ишлагандан сўнг қўлларини совунлаб ювади. 
 
Мусиқа 
(2-3 ёш) 
Мусиқа тинглаш. Болада мусиқий фаолиятга қизиқиш уйғотиш. 
Боланинг ёқтирган мусиқа асарини завқ билан тинглашини, мусиқа 
оҳангига мос ҳаракатлар қилишини рағбатлантириш. Кичкинтойларга 
мўлжалланган энг яхши, қувноқ ёки осойишта мусиқий асарлар (С.Бобоев 
“Қўғирчоғим аллаё”; М.Икромова “Қўғирчоғим-ўйинчоқ” в.б.)дан 
баҳраманд қилиш орқали уларда мусиқий қобилиятни ўстириш.
Боланинг сенсор қобилиятини шакллантириш. Товуш баландлиги ва 
тембри турлича бўлган мусиқий ўйинчоқлар: шиқилдоқча, доирача ҳақида 
илк тушунча бериш, товуш ва овозларни фарқлашга (Р.Рустамова “Нима 
чаляпман?”) ўргатиш.
Аввал тинглаган мусиқани эшитганда таниш; бола яхши биладиган 
образлар: самолёт, мушукча, айиқча, қушча кабилар талқин этилган кичик 
ҳажмли чолғу асарларига (Ғ.Қодиров “Айиқчам”; Е.Тиличеева “Қуш ва 
қушчалар”) қизиқиш уйғотиш; мусиқа остида ифодали тарзда ўқиб 
берилаётган содда, ихчам ҳикоя ва шеърларни, катталар куйлаётган 
қўшиқларни чалғимай эшитишга ўргатиб бориш. 
Турли характердаги, майин оҳангли (Д. Омонуллаева “Алла”), қувноқ 
оҳангдаги (Л.Ломова “Праздник”), рақсона (ўзбек халқ куйи “Дўлонча”) 
куйлардан тинглаш. 
Қўшиқ айтиш. Болада қўшиқлардан эмоционал завқланишни 
тарбиялаш ва куйлашга иштиёқ уйғотиш.
Катталар ёки болалар куйлаётганида уларга қўшилиб куйлаш, 
мусиқадаги ритмни ҳис қилиш, қўшиқни биргаликда бошлаш ва тугаллаш
(С.Абрамова “Ёмғиржон”, М.Юсупов “Чумчуқча”, М.Икромова “Сариқ 
баргчалар”) кўникмасини таркиб топтириш. 
Болада қўшиқни енгил, табиий овозда, бақирмасдан; куйлаётганда 
мусиқага эътибор бериб, катталар овозига ҳамоҳанг равишда куйлашга 

---

50 
ўргатиш. Болани қувноқ, ихчам ва содда халқ қўшиқлари (“Ўрдакчам”, 
“Хўрозим”)ни куйлашга ўргатиш. 
Тарбиячи таниш қўшиқни бошланиш қисмини ўзи айтиб, болага 
давомини биргаликда куйлашни таклиф қилиши, куй оҳангига мослаб 
ҳиргойи қилишни, қўшиқ айтиш билан бирга қўл ва оёқларни 
ҳаракатлантириш: чапак чалиш, оёқлар билан тапиллатишни ўргатиб 
бориши лозим. 
Боланинг аввал ўрганган қўшиқни эшитганда танишини, мусиқали 
оҳанги билан айтишини, оҳангга мувофиқ оддий ҳаракатларни 
бажаришини, ўзича бирон-бир қўшиқ тўқишини рағбатлантириш.