Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
69 
library.ziyonet.uz/ 
 
Ahmad Hojibekka bagʻishlangan maqola bilan boshlanadi. 
 
138. Sallamulloh — arabcha: Alloh salomat qilsun, demakdir. 
 
139. Sayyid Hasan Ardasher (vaf. 1488—89, Hirot) — shoir, tasavvuf arboblaridan. 
Navoiy Sayyid Hasan bilan birinchi marta 1455—56 yillarda uchrashgan va u bilan 
hayotining oxiriga qadar doʻst boʻlib qolgan. Navoiyga ota oʻrnida boʻlgan bu oqil va 
bilimdon alloma vafoti uni qattiq gʻamga chulgʻagan va doʻsti, maslakdosh murabbiysiga 
atab maxsus «Holoti Sayyid Hasan Ardasher» nomli asar yozgan. Unda Sayyid 
Hasanning bilimlari koʻlami — arab tili, fiqh, she’rshunoslik, muammo ilmi, ilmi nujum, 
musiqa nazariyasini mukammal bilishi, inson sifatida gʻoyat xoksor, kamtar, yumshoq 
koʻngilli va sabr-toʻzimli boʻlgani bayon etiladi. Navoiy Sayyid Hasan vafotiga marsiya 
(har bandi 8 baytli 7 banddan, ya’ni 112 misradan iborat) yozgan. Marsiyada koʻrkamli 
olim, fozil va shoirdan, ajoyib insondan judolik tuygʻulari, dil armonlari, samimiy va 
tiniq insoniy kechinmalar qalamga olinadi. Sayyid Hasan Navoiy hayotida, uning ijodiy 
kamolotida muhim oʻrin tutgan. Shair oʻzining birinchi yirik «Hasbi hol» deb 
yuritiladigan asari — she’riy maktubini Samarqanddan Sayyid Hasanga yuborgan, bu hol 
yuqoridagi fikrimizga ma’nodor dalildir. 
 
140. «Suluk ixtiyor qilib, arbainlar chiqarib, koʻp maqosidi ma’naviy hosil qildi» — qirq 
kun chilla oʻtirib, toat-ibodatlar bilan koʻp ma’naviy maqsadlarga erishdi, degan ma’noni 
anglatadi. 
 
141. Tarj.: Dilorom bilan tong paytida toʻla qadaxlarni sipqorishdan, gʻuncha singari har 
ikkimiz tor bir qoʻylak ichida chirmashib quchushmogʻimizdan yoqimliroq nima bor?! 
U
CHINCHI 
M
AJLIS
 
1. Madda zillahu—arabcha: Olloh soyasini (ya’ni, umrini) uzun qilsin!, demakdir. 
 
2. Xoja Muhammad Tayobodiy — Jomiyning maxsus xizmatkori. 
 
3. Tarj.: Yoʻlovchi, bilgilki, qahr paytida qiyinchiliklarni koʻtarish oson [koʻrinadi], 
tuyaning ogʻzida quruq yantoq xurmodek totli [tuyuladi]. 
 
4. «Mushorun-ilah va moʻ’tamadun-alayh» arabcha: ishorat, ya’ni zikr qilib oʻtilgan va 
oʻziga e’timod (ya’ni, ishonchli)li boʻlgan, demakdir. 
 
5.«Iydiya» — arabcha: bayramona, hayitlik ma’nosini anglatadi. 
 
6. Tarj.: Shukr, ey koʻngil, yana yuz bezak va goʻzallik bilan bayram goʻzalining gardani 
yangi oy ogʻushiga kirdi. 
 

---