Qurilish materiallari, buyumlari va konstruksiyalari texnologiyasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
GLOSSARIY 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
Agloporit  -  loyli  jinslar  bilan  8-10%  gacha  yonuvchi  qo‘shilmalarni  maxsus 
tur o‘rnatilgan aglomeratsiya mashinasida pishirib olingan engil sun’iy to‘ldirg‘ich.  
Anker  -    stanok,  inshoot  qismi  va  sh.  k.  ni  mahkamlaydigan  uzun  bolt  yoki 
skoba.  Oldindan  zo‘riqtirilgan temir-betonni tayyorlashda  foydalaniladigan  ankerlar 
taranglanadigan  armatura  uchiga  o‘rnatiladigan  moslama  bo‘lib,  konstruksiyani 
tayyorlash  vaqtida  taranglik  kuchini  qolip  tayanchlari  yordamida  ushlab  turish, 
qotgan  betonga  taranglik  kuchidan  hosil  bo‘lgan  zo‘riqish  kuchini  betonga  uzatish 
uchun foydalaniladi. 
Armatura  (lot.  armatura  –  qurol-yarog‘,  uskuna,  jixoz)–  bu  detal  yoki 
uskunalar  yig‘imi  bo‘lib,  mashina,  konstruksiya  yoki  inshootning  asosiy  qismi 
bo‘lmay  turib,  ularning  to‘g‘ri  ishlashini  ta’minlab  beradi.  Temir-betonda 
armaturadan  konstruksiyani  egilishga  yaxshi  ishlashi  uchun  foydalaniladi.  Temir-
betonda  armaturadan  sterjen,  arqon  ko‘rinishida  va  karkaslar,  to‘rlar  va  boshq., 
ko‘rinishida  foydalaniladi.  Armaturani  konstruksiyada  cho‘ziladigan  zonaga 
cho‘zuvchi  kuchlni  qabul  qilish  uchun  o‘rnatiladi.  Bu  esa  olingan  materialni  xam 
siqilishga  xam,  cho‘zilishga  yaxshi  ishlashiga  imkon  beradi.  Armatura  beton  bilan 
yaxshi tishlashishi va bir xil KLTR (temperaturadan chiziqli kengayish koeffitsienti) 
ga egaligi temir betonni keng qulamda ishlatish mumkinligini ta’minlaydi. 
Beton -  ma’lum miqdorda o‘lchab olingan bog‘lovchi modda, mayda va yirik 
to‘ldirg‘ichlar va suv aralashmasidan tashkil topgan qorishmaning asta-sekin qotishi 
natijasida  hosil    bo‘lgan  sun’iy  tosh.  U  suv  bilan  bog‘lovchini  reaksiyasi  natijasida 
bog‘lovchi  moddaning  zarrachalaridan,  yangi  xosil  bo‘lgan  minerallardan, 
to‘ldirg‘ichlardan, suv, ba’zi vaqtlarda ko‘shilgan qo‘shimchadan, kiritilgan havodan 
iborat bo‘lgan murakkab ko‘p komponentli sistema.