O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi

 

Fan  mazmuniga  qо‘yiladigan  malakaviy  talablar 

 

Bakalavr   "О’zbek   tili"   fani   bо’yicha: 

-о’zbek  tili  mansub  bо’lgan  til  oilasi  va  guruhi,  о’zbek  tilining  fonetikasi  va 

morfologiyasi, о’zbek  tilining  gap  qurilishini; 

-о’zbek  tilining  sо’z  boyligi,  xususan,  ixtisoslik  leksikasining  qо’llanishi,  ma'nolari, 

sinonimiyasi va uslubiy xususiyatlarini;   

-о’zbek  tilining  publisistik  va  ilmiy uslubini; 

-rasmiy - idoraviy nutq uslubi xususiyatlari va davlat tilida hujjat tuzish, ish yuritish 

madaniyatini; 

- о’zbek  tilida sintaktik jiqatidan tо’g’ri  gap tuza olishni; 

- bog‘lanishli  matn  tuzish, uni  ijodiy  о’zgartirish,  qisqartirish  va kengaytirishni; 

-  tanlagan    sohasidagi    axborot  materiallarini    о’zbek    tiliga  va  aksincha    о’z    ona 

tiliga  erkin  tarjima  qilishni; 

- og‘zaki  va yozma nutqda о’zbek  tilining  grammatik qoidalarini qо’llay olishi, о’z  

ixtisosligi    bо’yicha  о’zbek  tilida  maqola,  risolalar  tayyorlashda  lug‘atlardan 

foydalana olish; 

- sо’zlarni о’rinli qо’llay olish, о’qish va keyingi mehnat faoliyati jarayonida о’zbek  

tilida    muloqotga    kirisha    olish,  yetarli  yozma  va  og‘zaki    savodxonlikka  ega  

bо’lish; 

---

 

6 

-  о’zbekcha    nutqning    barcha  uslublarida    bitilgan  matnlarni  о’rganishda  egallagan  

bilim  va  kо’nikmalarini  qо’llash,  о’zbek  tilida  ish  yuritish  kо’nikmalarini  о’z 

faoliyatiga  tatbiq    eta    olish  va    ixtisosligi    sohasidagi  kitob,  maqolaga  taqriz  yoza 

bilish,  boshqalar  fikriga    munosabat  bildirish,  turli    nutqiy    vaziyatlarda  о’z    fikrini 

о’zbek  tilida  asosli  bayon  qilish  kо’nikmasiga  ega  bо’lishi  lozim. 

Shuningdek,  о’zbek  tili  fanini  davlat  tili  sifatida  puxta  egallash  uchun  har  bir 

talaba  о’zbek  tilining   og‘zaki va yozma nutq shallarini  tо’liq  о’zlashtirishi, uning  

sо’z      boyligidan    grammatik    bilimlar  asosida  tо’qri  foydalana  bilishi,  kundalik  

turmush    va    tanlangan    ixtisosligiga    oid    mavzularda  о’zbekcha  erkin  muloqotga  

kirisha  olishi  zarur.  Shunga  kо’ra,  talabalar  о’zbek tili  fanidan:  

- umumiy о’rta va о’rta maxsus, kasb-hunar  ta'limi  negizida  о’zbek  tilining  

fonetikasi,  grammatikasi bо’yicha egallagan bilimlarini tо’ldirishi va rivojlantirishi;  

-  о’zbek    tilining    sо’z    boyligi,  soha  atamalaridan    gap    tuzish    va    uni  nutq 

uslublarida  tо’g’ri  qо’llashda  foydalana  bilishi;  

-  kasbiy  atamalarni  tushunishi,  ularni    mutaxassisligi  mavzusidagi  muloqotda  

mustaqil  qо’llay  olishi;  

- milliy  va  umuminsoniy  qadriyatlar, mutaxassisligiga  oid  mavzularda  

bo g‘lanishli matn  tuza  olishi  va  bunday  matnlarni  tarjima  qilishi;  

- о’zbek  xalqining  tarixi, an'analari,  urf-odatlari,  mustaqil  davlatimizning  

ijtimoiy-iqtisodiy  taraqqiyoti  tо’g‘risidagi  turli  nutqiy  vaziyatlarda  erkin  muloqotga  

kirisha  olishi;  

- ixtisoslikka  oid  ilmiy  atamalarni  tо’g‘ri  о’qish,  ma'nosini  izohlay bilish, 

ular    ishtirokidagi  gaplarni  sintaktik  jihatdan  tо’g‘ri  tuzishni  bilishi  va  amalda  

qо’llay  olishi.  

- о’z  fikrini  og‘zaki  va  yozma  tarzda  о’zbek tilining grammatik qoidalari,  

me'yorlariga  amal  qilgan  holda  mustaqil  ifodalashi;  

-  о’z      ixtisosligi    bо’yicha    lug‘atlardan  foydalangan  holda    maqola,  turli 

rasmiy  ish   hujjatlarini  tayyorlay  bilishi;  

-  davlat  tilida  yetarli  yozma  savodxonlikka  ega  bо’lish,  ish  yuritish 

kо’nikmalarini  mehnat  faoliyatiga  erkin  tadbiq  eta  bilishi;  

- о’zbek  tilidagi  turli  matnlarni, xususan, ixtisoslikka oid matnlarni tushunib  

о’qishi  va  tarjima qilishi;  

- о’zbek tilining lug‘aviy boyligi va ixtisoslik atamalaridan о’rinli foydalanish, 

ular  yordamida  о’z   fikr-muloqazalarini asosli bayon etish tajribasiga  ega  bо’lishi  

zarur.