Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet50/335
Sana02.08.2021
Hajmi5,36 Mb.
#136132
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   335
Bog'liq
Dasturlash asoslari(O'zbekcha)

Satrlar va ular ustida amallar 
Agar  satrlar  elementar  tip  kabi  aniqlanmagan  bo‘lsa,  satrli  ma’lumotlar, 
odatda, alohida belgilardan iborat massivlarda saqlanadi va ularga massiv elementi 
bo‘libgina ssыlkalanish mumkin. Bunday yondashuv Pascal, C, C++ va Ada dasturlash 
tillarida qabul qilingan. Pascal tilida satrlar asosiy tip bo‘lmaydi va packed atributiga 
ega  char  massivlariga  qiymatlar  berish  mumkin  va  ular  munosabatlar  operatorlari 
orqali o‘zaro taqqoslanishi mumkin. 


Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari                                                              1-semestr
 
 
40 
 
Ada  tilida  STRING  tipi  o‘rnatilgan  hisoblanadi  va  bir  o‘lchamli  elementlar 
massivini aniqlaydi, ular CHARACTER tipiga tegishli. Quyi satrni chaqirish butun sonli 
diapazon  orqali  beriladi,  ular  aylana  qavsga  olingan  hamda  kerakli  belgilar 
joylashuvini ko‘rsatadi. Masalan, 
NAME1 (2:4) 
buyrug‘i ikkinchi, uchinchi va to‘rtinchi satr belgiidan iborat quyi satrni beradi. 
Ada  tilida  belgilar  satri  konkatenatsiyasi  operatsiya  bo‘lib,  &  belgii  bilan 
beriladi.  Keyingi  operator  NAME2  o‘zgaruvchisini  NAME1  o‘zgaruvchisi  qiymati 
bo‘lgan satrning o‘ng oxiriga oxiriga qo‘yishni bajaradi: 
NAME1 := NAME1 & NAME2;  
Masalan,  agar  NAME1  o‘zgaruvchisi  “PEACE”  satriga  ega  bo‘lib,  NAME2 
o‘zgaruvchisi  “FUL”  satriga  ega  bo‘lsa,  qabul  qilish  operatsiyasidan  so‘ng  NAME1 
o‘zgaruvchisi “PEACEFUL” satriga ega bo‘ladi. 
S  va  S++  tillarida  belgilar  satrini  saqlash  uchun  char  massivlaridan 
foydalaniladi;  satrlar  bilan  amallar  to‘plami  esa  string.h  sarlavhali  faylli  odatiy 
kutubxonada  ko‘rib  chiqilgan.  Satrlar  bilan  bajariluvchi  amallar  va  kutubxona 
funksiyalarining ko‘pchiligida belgilar satrlari alohida belgi bilan tugallanadi deyiladi: 
nolli bayt bo‘lib, 0 soni bilan taqdim etiladi. 
char *str = “apples”; 
Ushbu  misolda  str  –  char  tipining  ko‘rsatkichi  bo‘lib,  apples0  belgilar  satrini 
manzillaydi,  bu  yerda  0  –  nol  belgii.  str  ko‘rsatkichini  initsializatsiyalashga  ruxsat 
berilgan, chunki belgilar satrlarining literallari char tipi ko‘rsatkichliari orqali taqdim 
etiladi. 
C  va  C++  tillarida  keng  tarqalgan  kutubxona  funksiyalarining  ba’zilarini  aytib 
o‘tamiz, ular belgilar satrlari bilan amallar bajaradi. Ushbu strcpy funksiyasi satrlarni 
joyini  o‘zgartiradi;  strcat  funksiyasi  bir  mavjud  satrni  boshqasi  bilan 
konkatenlashtiradi;  strcmp  funksiyasi  ikki  berilgan  starlarni  taqqoslaydi  (ASCII  kodi 
bo‘yicha). 
FORTRAN  77,    FORTRAN  90  va  BASIC  tillarida  satralr  asosiy  tiplar  kabi 
interpretatsiya  qilinadi  va  ular  uchun  qaabul  qilish,  konkatenatsiya,  ssыlka  va 
munosabatlar operatorlari ko‘ri chiqilgan. 
Quyidagi dastur bo‘lagini ko‘rib chiqamiz: 
LETTER = ‘abcdefghijklmnopqrstuvwxyz’ 
WORDPAT = BREAK (LETTER)  SPAN (LETTER) . WORD 


Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari                                                              1-semestr
 
 
41 
 
LETTER  –  bu  tezkor  xarflarning  baridan  iborat  satr  qiymati  hisoblangan 
qiymatdir.  WORDPAT  –  bu  namuna  bo‘lib,  u  quyidagicha  so‘zlarni  tavsiflaydi:  harf 
topilmaguncha  boshida  barcha  belgilar  qo‘yiladi,  keyin  esa  to  harf  bo‘lmagan  belgi 
topilmaguncha ushbu harflar birlashtiriladi. Namuna “.” operatoriga ham ega. 
Ushbu namuna operatorda ham qo‘llanilishi mumkin 
TEXT WORDPAT 
“+”  belshisi  ismda  kamida  bitta  belgi  bo‘lishi  lozimligini  bildiradi.  Shunday 
qilib,  butun  etalon  satrga  mos,  bundan  so‘ng  esa  kamida  bitta  harflar  yoki  sonlar 
keladi. 
Quyidagi iboraviy namuna ko‘rib chiqamiz: 
/\d+\.?\d*|\.\d+/ 
Ushbu namuna sonli o‘zgarmaslarga mos. \. belgilari sonning o‘nlik kattaligida 
nuqta beradi. 
 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   335




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish