Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari 1-semestr



Download 5,36 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/335
Sana02.08.2021
Hajmi5,36 Mb.
#136132
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   335
Bog'liq
Dasturlash asoslari(O'zbekcha)

3.1.2 Orthogonal tushunchasi 
Dasturlash  tilida  nazoratni  va  ma’lumot  tuzilmalarini  qo‘lga  olish  uchun 
nisbatan  kichik sodda  qurulmaga ega bo‘lgan operatorlardan foydalaniladi. Bundan 
tashqari    har  bir  birikma  to‘g‘ri  va  mazmunga  ega.  Ortogonal  tilining  ma’nosi 
dasturda  ko‘rinishi  mustaqil.(  ortogonal  so‘zi  matematikadan  kelgan  so‘z  ya’ni 
vektorlarning  perpendikulyarligi).  Ortogonallik  bazaga  aloqadordir.  Ortoganalning 
yetishmasligi  tildagi  qoidalarga  istisnolik  olib  keladi.  Biz  ortogonallikdan 
foydalanishni 
dizayn 
loyihasi 
sifatida 
IBM 
kompyuterlari 
va 
VAX 
minikompyuterlaridagi tillar bilan solishtirish orqali bezak bera olamiz. Buni bir oddiy 
misol sifatida ko‘raylik. 2 ta 32 bitlik butun sonni qo‘shish uchun xotirada 2 sonning 
biri hosil bo‘lgan yig‘indi bilan almashtiriladi. IBMda bu 2 xil usulda amalga oshiriladi. 
 
A    Reg1,   memory_cell 
AR   Reg1,   Reg2              
Reg1 ←contents(Reg1) + contents(memory_cell) 
Reg1 ←contents(Reg1) + contents(Reg2) 
32 bitli butun qiymat uchun VAX qo‘shimcha instruksiya bo‘ladi. 
ADDL 
operand_1, 
operand_2 
 
operand_2 ← contents(operand_1) + contents(operand_2) 
 
VAXdagi  dizayn  qo‘llanmalar ortogonaldir. Chunki  1  ko‘rsatma ob’ekt sifatida 
xotiradan  yoki  jurnaldan  foydalanish  mumkin.  Bu  yerda  ob’ektni  aniq  o‘rnatish 
uchun  2  xil  yo‘l  bor  ya’ni  barcha  yo‘llar  bilan  birlashtirilishi  mumkin.  Lekin  IBM 
loyihasi  ortogonal  emas.  Chunki  biz  2  sonni  qo‘shib  natijani  xotirada  saqlay 
olmaymiz. Bundan tashqari IBM loyihasi juda qiyin va o‘rganish ham noqulay.  


Dasturlash tillari va axborot-kommunikatsiya texnologiyalari                                                              1-semestr
 
 
15 
 
Ortogonallik  oddiylikka  juda  yaqin.  Tilda  ortogonallikning  ko‘pligi  so‘rovlarda 
juda kam  istisno  holatlarga olib keladi. ma’lumki kam  istisnolar til  darajasini yuqori 
holatga ko‘taradi. Bu o‘rganish va tushunish osonligini bildiradi. Misol uchun S tilida 
ortogonallik  kam.  Garchi  S  tilida  2  xil  ko‘rinishda  qurulgan  ma’lumot  turlari  bor. 
Massiv  va  satr  (satr  funksiyadan  qaytarilishi  mumkin  lekin  massiv  emas). 
Strukturaning  har  bir  a’zosi  bo‘sh  va  o‘ziga  tegishli  tipdan  tashqari  ma’lumot  a’zosi 
bo‘lishi  mumkin.  Massivdagi  element  bo‘sh  va  funksiyadan  tashqari  ixtiyoriy 
ma’lumot turi bo‘lishi mumkin. 
Ko‘p ortogonallik ham muammolar olib keladi. Eng ko‘p ortogonallangan til bu 
ALGOL68.  Har  bir  til  ALGOL68  ni  tip  sifatida  quradi  va  bu  yerda    hech  qanaqa 
cheklovlar  yo‘q.  Bundan  tashqari  ko‘plab  qurulmalar  qiymat  chiqaradi.  Ba’zan 
ortogonalning  ortiqcha  formalari  kerakmas  va  murakkablikni  olib  keladi.  Chunki  til 
orqaga qaytib ishlashini va ortogonalning yuqori daraja natijalarini so‘raydi.   
 

Download 5,36 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   335




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish