Toshkent moliya instituti sh. H. Tashmatov, X. S. Asatullayev, Z. G. Allaberganov


 Iqtisodiy ta‟limotlar tarixini o„rganishda davrlash



Download 3,72 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/233
Sana01.08.2021
Hajmi3,72 Mb.
#134878
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   233
Bog'liq
Ш.Ташматов. Иктисодий таълимотлар тарихи

1.2. Iqtisodiy ta‟limotlar tarixini o„rganishda davrlash 
tizimidan foydalanish 
 
Taniqli  iqtisodchi  olim  J.K.Gelbreyt:  «Amalda  iqtisodiy  g‗oyalar 
o‗z  davri  va  vujudga  kelish  joyining  mahsuli  bo‗lib,  ular  bilan 
chambarchas  bog‗langandir;  bu  g‗oyalarni  ular  tushuntirib  berayotgan 
dunyodan mustaqil ravishda ajratib qarash mumkin emas; bu dunyo esa 
doimo  o‗zgarishda  bo‗ladi,  agar  bu  g‗oyalar  o‗z  maqsadlariga  to‗la 
javob  berishni  ko‗zlasalar,  doimo  shunga  mos  ravishda  o‗zgarib 
turishlari kerak», deb yozgan edi. 
Kapitalistik  bozor  munosabatlari  davrida  xo‗jalik  va  ijtimoiy  
hayotda  baynalmilallik  (internatsionalizm)  kuchayganligi  tufayli 
iqtisodiy  fikrning  rivojlanishi  ham  yagona  jahon  jarayoniga  aylana 
boshladi. Oqibatda, klassik iqtisodiy maktab asoschilari V. Petti, A. Smit 
va  D.  Rikardoning  qarashlari  qisqa  vaqt  ichida  butun  jahonga  ma‘lum 
bo‗ldi, 
vaholanki 
undan 
avvalgi 
ko‗pgina 
nazariyalar 
ayrim 
mamlakatlarda  ko‗pchilikka  ma‘lum  bo‗lmasdan  «O‗lik  mol»  sifatida 
yotgan. 
Bizning 
kamchiliklarimizdan 
biri 
bu 
munozarani 
yaxshi 
ko‗rishimizdir.  Biz  murosadan  ko‗ra  bahsni  ko‗proq  yaxshi  ko‗ramiz. 
Yana  bir  kamchiligimiz  bu  “1000  gul  ochilishiga  imkon  berish” 
                                                           
2
 History of economic thought. Harry Landreth, David C. Colander-27-b. 


10 
yondashuvimizdir,  ya‘ni  biz  kichkina  urug‗dan  qanday  go‗zallik  paydo 
bo‗lishini tasavvur ham qila olmaymiz. Qadimdan to hozirgi davrgacha 
minglab  turli-tuman  iqtisodiy  g‗oya,  qarash,  konsepsiya,  nazariya, 
ta‘limotlar  vujudga  kelgan.  Ularning  barchasini  to‗la  o‗rganish 
maqsadida  yangi-yangi  tadqiqotlar  olib  borish,  tahlil  etish  zarur. 
Shuning  uchun  ham  hozirgi  davrgacha  jamlangan  barcha  iqtisodiy 
g‗oyalarni  ma‘lum  tizimga  solish  va  shu  asosida  o‗rganish  maqsadga 
muvofiq  bo‗ladi.  Ammo  o‗tgan  davr  hodisalari  va  g‗oyalarini  hozirgi 
zamon  qarashlari  «qolipi»ga  zo‗rma-zo‗raki  moslashtirish  mumkin 
emas.  Bu  tarixni  vulgar  zamonaviylashtirishga  ,  o‗rganilayotgan 
davrning xususiyatlarini inkor etishga olib keladi. 
Merkantilizm  –  jamiyatning  boyligi 
puldan,  oltindan  iborat  bo‗lib,  u  savdoda, 
«asosan  tashqi  savdoda  paydo  bo‗ladi  va 
ko‗payadi», deb tushuntiradi. Merkantilizm — 
italyancha «mercante» so‗zidan olingan bo‗lib, 
«savdogar»  ma‘nosini anglatadi. Bu  oqimning 
namoyondalari  Uil  Stafford,  Tomas  Men, 
Antuan  Monkreten,  Jon  Lou,  Gaspar  Skaruffi 
va boshqalar hisoblanadi.  
Fiziokratlar  –  jamiyatning  boyligi  qishloq 
xo‗jaligida  vujudga  keladi,  degan  g‗oyani  ilgari 
suradilar. Bu ta‘limotning asoschisi Fransua Kene 
(1694-1774) hisoblanadi.  

Download 3,72 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   233




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish