Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitet

Xavfsiz  o’smalar  a‘zolarni  infiltrlab,  tez  o‘sib  metastazlar  va  retsidivlar  beradi, 

organizmni  yemirib  rak  kaxeksiyasi  kuzatiladi.  Bulardan  tashqari,  xavfsiz  o‘sma 

bilan  xavfli  o‘smalar  o‘rtasidagi  oraliq  o‘smalar  bo‘ladi.Ba‘zida  xavssiz  o‘sma 

xavfli  o‘smaga    o‘tishi  mumkin.Xavfsiz  o‘smalar  joylashgan  joyi  va  funksiyalariga 

qarab(bosh  miya  to‘qimasi  va  endokrin  bezlardagi  o‘smalar)  organizmga  xavfli 

bo‘lishi  mumkin.  Ayni  vaqtda  teridagi  xavfli  o‘sma  organizmga  zararsiz  holda  bir 

necha  yil  o‘sishi  mumkin.  Binobarin,  o‘smalarning  hosil  bo‘lgan  to‘qima  turiga va 

ularning  morfologik  ko‘rinishiga  ,  yetilgan  darajasiga  qarab  turlarinianiqlash  qiyin 

emas.  O‘smalarning  nomlari  odatda  o‘sma  hosil  bo‘lgan to‘qima nomining oxiriga 

―oma  ―  qo‘shilishidan  kelib  chiqadi.Masalan:  suyak  o‘smasi  osteoma,  tomir 

o‘smasi angioma va hokazo deb ataladi. 

Xavfli  o‘smalar  ham  turlichanom  bilan  belgilanadi.  Epitelial  to‘qima  o‘smasi 

―rak‖(cancer,  carcinoma),  biriktiruvchi  toqima  o‘smalari    ―sarcoma‖  deb 

ataladi.Carkoma  turlicha  bo‘lib,  suyak  o‘smasi  osteosarcoma,  boylamlar  o‘smasi- 

xondrosarkoma , muskullar  o‘smasi miosarkoma ba h. k. 

Epiteliydan  paydo  bo‘lgan  xavfsiz  o‘smalar  papillomalar,  adenomalar  va 

kistalardir.  Papillomalar  teri  va  shilliqpardalarning    qoplovchi  epiteliysidan 

so‘rg‘ichsimon  shoxlanadigan darxtga o‘xshab o‘sadi. So‘rg‘ich tashqi tomoni bir 

yoki  bir  necha  qavatepiteliydan  qoplangan    bo‘lib,  uning  asosi  qon,  limfa  tomirli 

---

13 

 

va  nerv  tolali  biriktiruvchi  to‘qimadan    tuzilgan    bo‘ladi.  Teri  papilloma  (  so‘gal) 

lari  yassi  epiteliy  bilan  qoplangan  bo‘lib,  ichak,  me‘da  va  ovoz  bpylamlari, 

bachadon hamda qovuqdagi shilliq  parda papillomalari  poliplar  deb ataladi.