Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universitet

Qizilo’ngach  raki(“qiltomoq‖)-  bu  o‘sma  ko‘proq  erkaklarda  uchrab,ko‘pincha, 

ko‘ks  oraliq  tomonga  o‘sib  kirib,  u  yerda  joylashgan  a‘zolarga  metastaz 

beradi.‖Qiltomoq‖  qizilo‘ngach  yo‘lini  toraytirib,  ovqat  moddasining  o‘tishini 

qiyinlashtiradi,  natijada  bemor tez ozib holdan toyadi. 

Me’da  raki.  Ba‘zan  me‘da  yarasi  surunkali  tus  olishi  mumkin.  Bunda  yara  cheti 

qattiq chandiq bilan  qoplanib, undan rak rivojlanishi  kuzatildan.  Me‘da raki   

ko‘proq  chiqish  qismi  (pilorus)da  turli  (polip yoki qo‘ziqorin) shaklda va hajmida 

uchraydi. 

Ba‘zida  ichak  muskullar  tonusi  pasayib,  peristaltika  susayib  yoki  ichak  muskullari 

kuchli(spazm)  qisqarib,  qabziyat  kuzatiladi.Qabziyat  ichak  rakida  ham  (  rak 

ingichka  ichakka  nisbatan  yo‘g‘on  ichakda  ko‘proq)  uchraydi. Yo‘g‘on ichak raki 

sekin  o‘sadi,  kech,  ammo  keng  metastaz  beradi.  Qabziyatda  ichakdan  zaharli 

moddalar  so‘rilib  umumiy  ,  intoksikatsiya  bo‘ladi.  Uzoq  vaqt  zaharlanish  bemorni 

o‘limga  olib keladi. 

O’pka  raki.  Ko‘proq  keksalarda  ,  tamaki  chekuvchilarda  ,  ayniqsa  ,  shahar 

aholisida  (  ko‘proq  erkaklarda)  uchraydi.  Olimlarning  fikricha  ,  shahardagi  gaz 

shaklida  moddalar  va  havoning  ifloslanishi  o‘pka  rakining  paydo  bo‘lishiga 

aloqadordir. 

---

54 

 

O‘pka raki Bronx shilliq pardasida oldin kichik tuguncha yoki polip shaklida o‘sib, 

so‘ngra  o‘pka  to‘qimasiga  tarqaladi.  Odatda,  rak  oldi,  xronik  pnevmoniya, 

bronxoektazlar  bo‘ladi.  O‘pka  raki  limfa  yo‘llari  va  qon orqali (gemogen)  jigarga, 

buyrak  usti  beziga,  umurtqa  pog‘onasi  va  bosh  miyaga  tarqaladi.  O‘pka  rakierta 

aniqlansa,  o‘pka  rezeksiyasi  va  nurlar  ta‘sirida  uni  davolash  mumkin.

 

---

55