V. S. Xan Koreya tarixi обязательный экзем пляр

Ilk  e 'tiq o d la r  
F etishizm , an im izm ,  to tem iz m , afsu n g arlik ,  sho- 
m o n lik  k ab i  ilk e 'tiq o d la r b a rc h a  x alq lar ijtim oiy 
ta ra q q iy o tin in g  d astla b k i  d a v rla rig a   xosdir.
K orey an in g   p a le o lit d a v ri  y o d g o rlik la rid a ,  m asala n , S okchanni 
I  m a n z ilg o h id a   to s h d a n   y a sa lg a n   h a y v o n la r  (it,  a y iq  va  toshbaqa) 
to p ilish i h a m  m a z k u r g 'o r  sohiblari/efzs/izzm  va  totemizmga  e'tiq o d  
q ilg a n lik la rid a n  d a lo la t b erad i.

---

1 0
I Bob.  Q A D IM G I  DAVR
F etishizm   -   n a r s a -b u y u m la rg a   ish o n ish ,  o 'z la rin i  ilo h iy   jih a t­
d a n   u la rd a n   kelib  ch iq q an   d eb   h iso b lash   d em ak d ir.  F etish izm   va 
to te m iz m g a   oid   b u t-s a n a m la r,  o d a td a ,  to sh   va  y o g 'o c h d a n   y a­
salg an .  B oshqa  to m o n d a n ,  biz  b u   fig u ra la rd a n   b iro r  u r u g '  tote- 
mi  (hayvon,  o 'sim lik   va  b o sh q a  p re d m e t)  b ila n   ilohiy  a lo q a d o rlik  
to 'g 'ris id a g i  to tem iz m   k o 'rin ish in i  k u z a tish im iz   m u m k in .  T ote­
m izm   izlarini  k o re y sla rn in g   tu rli  afso n a  va  riv o y atlari  b ila n   b irg a 
q a d im g i  am aliy   sa n 'a t  n a m u n a la ri,  q o y ato sh   rasm lari,  su y ak larg a 
ish la n g a n   ta sv irla r va  z e b -z iy n a t b u y u m la rid a  h a m  k o 'ris h   m u m ­
kin.  X ususan,  k o re y sla r  o ra sid a   k e n g   ta rq a lg a n   T an g u n   h a q id a g i 
afso n a d a   b irin ch i  k o rey s  d a v la ti  aso sc h isin in g   tu rm u s h   o 'rto g 'i 
u rg 'o c h i  ay iq   b o 'lg a n lig i  h a q id a   h ik o y a  q ilin ad i.  B oshqa  b ir  afso­
n a d a   k o re y sla rn in g   q a d im g i  silla  qabilasi  a jd o d i  to v u q   tu m sh u q li 
tu g 'ilg a n i  yoki  silla  u r u g 'in in g  aso sch isi b o 'lg a n   ch a q alo q n i x o 'ro z  
h im o y a   q ilganligi  h a q id a  yoziladi.
Ajdodlar  e'tiqodining  ilk  sh ak llari  h a m   totem izm   b ilan   bog'liq 
bo'lib,  u n g a   k o 'ra   o d am   vafot e tg a n id a n  keyin  to tem   h ay v o n g a  ay­
langan. C hunonchi, b u  b o ra d a g i an'analar, ayniqsa, d afn  m arosim la- 
rid a  y o rq in  ifodasini  to p g an  bo'lib,  m aro sim  ishtirokchilari o 'zlarin i 
qaysi  totem   h ay v o n d a n   d eb  hisoblashsa,  o 'sh a   h a y v o n n in g   terisiga 
yopinib,  u sh b u   h a y v o n n in g  h arak atlarig a taqlid qilishgan. A jdodlar 
ru h i b ir-b iri bilan b o g 'liq  b o 'lg an , ikki olam  -  m a rh u m la r va  tiriklar 
d u n y o si o 'z a ro  ajralib  tu rg an . A jd o d lar ru h i  do im o   tirik larg a  m oyil 
bo'lib,  u larn in g   k u n d alik  h ay o tid a y o rd a m  b e ra r ekan. A jd o d lar  ru- 
higa e'tiq o d  b o 'y ich a d o lm e n la m i m isol qilib keltirish m u m k in .
D iniy e 'tiq o d n in g  b irm u n c h a  k e n g  ta rq a lg a n  yan a b ir k o 'rin ish i 
a jd o d la r  ru h ig a  sig 'in ish  -  anim izm   yoki  r u h - jo n  (n a faq a t  a jd o d la r 
ru h i va in so n lar)g a  to p in ish d ir. A n im iz m  k o 'rin ish in i  to tem  fetish- 
lard a,  x u su sa n ,  q a d im g i  m o z o r-q a b ris to n la rd a   h a m d a   q o y ato sh  
ra sm la rid a   h a m   k o 'rish   m u m k in .  A n im izm   b ilan   b ir  q a to rd a   sho- 
m o n lik   h a m   k o re y sla r  h a y o tid a   m u h im   o 'rin   eg a lla g an .  O d a m la r 
sh o m o n la rn i  ru h la r  b ilan   m u lo q o t  qila  olish  q u d ra tig a   ega  d eb 
bilganlar.  S h o m o n la r  tu rli  k asa llik larn i  d a v o la g a n la r  y o 'q o lg a n  
o d am lar,  jo n iv o r  h a m d a   n a rs a -b u y u m la rn i  to p ish   b ilan  b irg a   ke- 
lajakni b a s h o ra t qilganlar.
K oreya  yarim   o ro lin in g   70  fo izin i  to g 'la r  eg a lla g an i  b o is  bu 
y e rd a   tog' kulti  h a m   b o 'lg a n .  C h u n o n ch i,  m in ta q a d a   b a 'z i  to g 'la r

---

I Bob.  Q A D IM G I  DAVR
1 1
ilohiy  x a ra k te rg a   eg a  b o 'lib ,  u la rg a   afso n av iy   d a v rd a   -   y aralish  
d a v rid a   b o 'la ja k   q a h ra m o n la r  tu g 'ila d ig a n   yoki  m u h im   v o q ea la r 
ro 'y  b e ra d ig a n  m a k o n  sifatid a q aralg an .  M u q a d d a s joy sifa tid a  tan 
o lin g a n   T x eboksan  to g 'id a   y a sh a y d ig a n   ay iq   ayolga  aylan ib ,  os- 
m o n   h u k m d o rin in g   o 'g 'lig a   tu rm u s h g a   chiqqan.  A fso n ag a  k o 'ra, 
a y n a n  m a z k u r v o q e a d a n  K oreya  d av latc h ilig i  tarixi b o sh lan g an .
Q a d im g i  q a v m la rd a   to g 'la rg a   sig 'in ish   b ilan   b irg a,  h o sild o rlik  
k ulti,  d a ra x t, to sh  va b o sh q a   k u ltla r h a m  b o 'lg an .
U m u m a n   o lg a n d a ,  K oreya  y a rim   o ro lin i  o 'ra b   tu rg a n   d u n y o  
ilo h iy lash tirilg an .  U la rn in g   ta sa v v u rig a   k o 'ra ,  y ern i  tu rli  ru h lar, 
g 'a y rita b iiy   k u c h g a  ega  ilohiy  h a y v o n la r va jum b o q li  m a v ju d o tla r 
o 'ra b   olgan.  Y uqoridagi jo n z o tla r b ila n  alo q a  qilish,  su h b a tla sh ish , 
a h d la sh ish  va  q ilg an  y o m o n   ishlari  u c h u n  k ech irim   so 'ra lg a n .  Ko­
re y sla rn in g   d ey a rli  b a rc h a   m aro sim lari  u  yoki b u   d a ra ja d a   a jd o d ­
lar e'tiq o d i yoki u la rg a  in 'o m la r ta q d im  qilish b ila n  b o g 'liq  b o 'lg a n . 
Bu  k ab i  ilk  e'tiq o d   sh a k lla ri  k ey in ch a lik   riv o jlan g an   d in la r  kirib 
k elg an   d a v rd a   va  u la rn in g   b a 'z ila ri  h atto   b u g u n g i  k u n d a   h a m  
o 'tm is h  ovozi  ta rz id a   saq lan ib   qolgan.