O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti

ARXEOLOGIYA ASOSLARI fanidan o'quv dasturi 
5220200 - Tarix yo'nalishi 1-kurs (kunduzgi) 1-semestr 
 
Jami: 74 soat 
 Ma'ruza: 30 soat 
 Seminar: 44 soat 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
t/r 
Mavzular 
Ma'ruz
a 
Seminar 
1.  Arxeologiya asoslari faniga kirish 
2 soat 
2 soat 
2.  Paleolit davri arxeologiyasi 
4 soat 
6 soat 
3.  Mezolit davri arxeologiyasi 
2 soat 
2 soat 
4.  Neolit davri arxeologiyasi 
2 soat 
2 soat 
5.  Eneolit davri arxeologiyasi 
2 soat 
4 soat 
6.  Bronza davri  arxeologiyasi 
4 soat 
6 soat 
7.  Temir davri arxeologiyasi 
4 soat 
6 soat 
8.  Antik davr arxeologiyasi 
4 soat 
4 soat 
9.  Ilk o'rta asrlar davri arxeologiyasi 
2 soat 
4 soat 
10.  Rivojlangan o'rta asrlar davri arxeologiyasi 
2 soat 
6 soat 
11.  So'nggi o'rta asrlar davri arxeologik yodgorliklari 
2 soat 
2 soat 
 
Jami 
30 soat  44 soat 

---

Muqaddima 
 
Tarixni  yoritishda  va  o'rganishda  arxeologlar  olib  borgan  tadqiqot  ishlarining 
ahamiyati  juda  kattadir.  So'nggi  yillar  ichida  jahonning,  jumladan  O'rta  Osiyoning  turli 
hududlarida  ko'plab  arxeologik  kashfiyotlar  qilinib,  muhim  ma'lumotlar  to'plandi. 
Olimlar tomonidan topib tekshirilgan bu yangi ashyolar eng qadimgi va o'rta asrlar tarixi 
haqidagi bilimlarni kengaytiradi. Mazkur manba va ashyolar jahon tarixining qadimgi davr 
siyosiy-iqtisodiy,  ijtimoiy  va  madaniy  jarayonlari  haqida  to'laroq  tasavvurlar  hosil  qilish 
imkonini beradi.  
Jahonda  ibtidoiy  odamlar  tarqalishi  jarayonidan  boshlab,  xalqlarning  tarixida  turli 
xil  murakkab  voqealar  sodir  bo'lgan.  Ular  ibtidoiy  to'da  davri,  ibtidoiy  xo'jaliklari  va 
mehnat  qurollari,  urug'chilik  tuzumining  vujud ga  kelishi,  xo'jalikning  ishlab 
chiqarish  shakllariga  o'tilishi,  binokorlik  va  hunarmandchilikning  rivojlanishi, 
ishlab chiqarishda metallning ishlatila  boshlanishi, ilk shaharlar va davlatlarning tashkil 
topishi, antik davri, o'rta asrlar me'morchiligi va moddiy madaniyatining rivojlanishi bilan 
birga boshqa ko'pdan-ko'p voqealar bilan bog'liq.  
Talabalar  jahonning  qadimgi  tarixini  o'rganishda  qimmatli  arxeologik  manbalarga 
e'tibor berishlari lozim. O'rta Osiyo, jumladan O’zbekistonda tekshirilgan barcha turdagi 
arxeologik  yodgorliklar  va  ularda  topilgan  moddiy  manbalar,  insoniyat  toshdan  yasagan 
oddiy  qo'pol  cho'qmordan  boshlab,  uzluksiz  mehnat  natijasida  yuksak  madaniyat 
darajasiga yetib kelishining asosiy qonuniyatlarini ochib beradilar.  
Ushbu  kursning  asosiy  maqsadi  -  tariximizning  muhim  voqealarini  o'rganishda 
arxeologik  manbalarni  ahamiyatini  ko'satish,  O'rta  Osiyo,  jumladan  O'zbekiston 
hududida  yashab  o'tgan  ibtidoiy  odamlar,  qadimgi  qabilalar  va  xalqlarning  tarixini  va 
madaniy taraqqiyotidagi o'ziga xos tomonlari va xususiyatlarini ko'rsatib berishdir.  
Mazkur  kurs  arxeolog  va  tarixchi  mutaxassislarni  tayyorlashda  katta  ahamiyatga 
ega.