Microsoft Word jahon dinlari услубий doc

Fetishizm («fetish» so’zi fr. fétiche – «but», «sanam», «tumor» ma’nosidagi so’zni 

anglatadi). Mohiyati tabiatdagi jonsiz predmetlarga sig’inishdir. Unga ko’ra alohida 

buyumlar kishini o’z maqsadiga erishtirish, ma’lum voqea-hodisalarni o’zgartirish 

kuchiga ega. Fetish ham ijobiy, ham salbiy ta’sir etish kuchiga ega.  

Fetishizm yog’och, loy va boshqa materiallardan yasalgan buyumlarning paydo 

bo’lishi bilan bir paytda shakllangan. Bu butlarda va tumorlarda jamoalar g’ayritabiiy 

dunyodan keladigan ilohiy qudratning timsolini ko’rdilar.  

Bunday fetishga odatda afsungarlar, shamanlar ega edilar. Ular afsungarlik yo’li bilan 

buyumlarga ta’sir ko’rsatganlar. Ibtidoiy odamlarning dastlabki diniy taassurotlari 

umumiy majmuasining shakllanish jarayonida fetishizm yakunlovchi bosqich bo’lib 

qoldi. Haqiqatda, ajdodlarni va tabiatni jonlantirish bilan bog’liq bo’lgan animizm, 

turli  totemlar hamda o’lib ketgan avlodlar shaxsiga bog’liq totemizm orqali ibtidoiy 

odamlar ongida real buyumlar bilan birga ilohiy va xayolot dunyosi borligi haqidagi 

tushuncha paydo bo’ldi. Natijada ularning ongida afsonaviy fikr yuritish qobiliyati 

mustahkamlandi. Va, nihoyat, fetishlarning  paydo bo’lishi shuni ko’rsatadiki, 

afsonaviy qudrat faqatgina vaqt va bo’shliqda ko’chib yurish xususiyatiga ega bo’lib 

qolmasdan, balki voqeiy dunyodagi buyumlarda ham mavjud bo’lishi mumkin.