Кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини

ОЛИБ БОРИЛИШИ 
Франциянинг таълим тизими бой ва қадимий тарихга эга. Бу ерда 
―Таълим ҳақидаги Қонун дастлаб 1955 йилда қабул қилиниб, 1975 йилда 
унга бир қатор ўзгартиришлар киритилган.
Франциянинг ҳозирги даврида амал қилаётган ―Таълим ҳақидаги 
Қонуни 1989 йил 10 июлда қабул қилинган.
Францияда таълимнинг асосий мақсади шахсни ҳар томонлама камол 
топишини таъминлаш, уни мустақил фаолиятга тайёрлаш, бозор 
муносабатлари шароитида ўқувчиларни тадбиркорликка, ишбилармонлик ва 
омилкорликка ўргатиш, шунга яраша касб-корга эга қилишдан иборатдир.
Мамлакатда мактаблар давлат, хусусий, оралиқ мактабларига 
бўлинади. Ўқитиладиган фанлардан француз тили ва адабиёти, ўқиш ва 
ёзишга 30 фоиз ажратилган. Умумуан, 45 фоиз дарслар гуманитар 
йўналишда, қолганлари табиий фанлардир. Синфларнинг ўртача ҳафталик 
дарслари 26 соатдан иборат, дарсларнинг давомийлиги эса 60 минут, 
синфлардаги болаларнинг ўртача сони 35-40 та, ўқув йили 5 чоракка 
бўлинади.
Бошланғич синфлардаги ўқиш эрталабки ва тушдан кейинги қисмларга 
бўлинади. Эрталаб ўқувчилар она тилидан, тушдан кейин эса математика ва 
бошқа предметлардан сабоқ оладилар. Франция мактабларида она тили ва 
адабиёти ҳамда математика база предметлари, тарих, география, меҳнат 
таълими, жисмоний тарбия предметлари эса ривожлантирувчи предметлар 
ҳисобланади.
Таълим тизимлари. Франция таълим тизимининг дастлабки босқичини 
мактабгача тарбия табия ташкил этади. Бу босқични ―Оналар мактаби деб 
ҳам юритилади. Бундан кўзланган асосий мақсад болаларнинг мактабдаги 
шароитини ўз шароити билан яқинлаштириш, уларга оиладагидек илиқ 

---

25 
муносабатни шакллантиришдан иборат. Уларни мустақил ҳолда ҳам, 
мактабларнинг бошланғич синфлари базасида ҳам ташкил этилган. Франция 
таълим тизимида болаларнинг гўдаклик чоғиданоқ мактабда ўқитиш учун 
тайёр ҳолда олиб келиш ғоят муҳим масала ҳсобланади. Мактабгача тарбия 
босқичида тарбияланувчилар қуйидагича табақалаштирилган:
Кичик гуруҳ 2 ёшдан 4 ёшгача;
Ўрта гуруҳ 4 ёшдан 5 ёшгача;
Катта гуруҳ 5 ёшдан 6 ёшгача.
5-6 ёшлилар мактабга тайёрлов гуруҳи бўлиб, уларга Францияда 100 
фоиз шу ёшдаги болалар қамраб олинган. Болаларни мактабга тайёрлаш 
ушун алоҳида дастур ва дарсликлар мавжуд.