O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti

 
5.1.Turizm resurslari mohiyati 
Turizm  sohasining  resurslari  –  turizm  maqsadlarida  va  turizm  jarayonida 
insonning  ehtiyojini  qondirishga  qodir  tabiiy-iqlim,  ijtimoiy  –madaniy,  tarixiy, 
me‘moriy, ilmiy va xizmat ko‗rsatishga   doir, tomosha qilinuvchi ob‘ektlar yoki 
hodisalar to‗plamidan iborat.  
Turizm sohasining resurslari har bir mamlakatning milliy boyligi bo‗lib, ular 
davlat  mulki  hisoblanadi.  Ammo    ulardan    bir  qismi  jahon  ahamiyatiga  molik 
ob‘ektlar  va  yodgorliklar  hisoblanib  YUNESKO  ning  «Jahon  merosi»  ro‗yxatiga 
kiritilgan.  Bunday  ro‗yxat  har  yili  YUNESKO  tomonidan  o‗rganiladi  va 
yangilanadi,  ro‗yxatdagi  ushbu  tabiiy,  tarixiy  va  madaniy  yodgorliklar  davlat 
tomonidan  muhofaza    qilinadi,  umumjahon  ahamiyatidagi  ob‘ektlar  va 
yodgorliklarni  ta‘mirlashga,  saqlab  qolishga  BMT  tomonidan  tegishli  mablag‗ 
ajratiladi.  
Bugungi  kunda  O‗zbekiston  katta  turistik    resurslar  salohiyatiga  ega  bo‗lib, 
uning  hududida  7000  dan  ortiq  tarixiy-arxitektura  yodgorliklari  va  go‗zal  tabiiy-
iqlimiy  resurslari  mavjud.  Mamlakatimizda  mavjud  jami  turistik-rekreatsion  

---

63 
 
ob‘ektlaridan  Toshkent  shahrida  144  tasi,  Samarqandda  118  tasi,  Buxoroda  201 
tasi  va    Xiva  shahrida  310  tasi  joylashgan  bo‗lib,  ushbu  turistik  ob‘ektlardan 
foydalanidigan  turistik  firmalar  esa  asosan  markaziy  mintaqalarda  joylashganini 
ko‗ramiz.  Turistik    resurslarning  3/1  qismigina  turizm  uchun  faoliyat 
ko‗rsatmoqda,  qolganlari  esa  turistik  infratizimning  shakllanishini  va  yangi 
turmahsulotlar  tayyorlashni    talab  qilmoqda.  Hozirgi  vaqtda  ko‗pgina  tarmoqlar 
kabi  turizm  industriyasi  ham  tez  rivojlanib  bormoqda.  Turistik  biznesni  mavjud 
investitsiya,  texnologiya,  hamda  malakali  ishchi  –  xodimlar  orqaligina 
shakllantirib  bo‗lmaydi.  Buning  uchun  birinchi  navbatda,  turistik  resurslardan 
samarali foydalanish zarur bo‗ladi. 
Mutaxassislar  turistik  resurslarga  quyidagicha  ta‘rif  berishgan:  turistik 
resurslar  tabiiy,  tarixiy,  ijtimoiy  –  madaniy  va  boshqa  ob‘ektlar  bo‗lib,  turistlarni 
sayohatga  qiziqtiradigan,  insonning  jismoniy,  ruhiy  va  aqliy  kuchini  tiklashi  va 
rivojlanish  ehtiyojlarini  qondirishga  qodir  ob‘ektlarga  aytiladi.  Turistik 
resurslarning mohiyati shundan iboratki, ular turistik mahsulot shakllanishiga asos 
bo‗lib  hisoblanadi.  Turistik  resurslardan  sog‗lomlashtirish,  turistik,  sport  va 
tanishuv  maqsadida  foydalaniladi.  Undan  tashqari,  turistik  resurslarni  shartli 
ravishda  ikki  guruhga  bo‗lish  mumkin:  tabiiy  va  infratuzilmali.  Turistik 
biznesning  rivojlanishida  yuqoridagi  ikki  guruhning  ham  ahamiyati  katta.  Har 
qanday  yuqori  turistik  resurs  salohiyatidan,  kommunikatsiya,  aloqa  vositalari, 
xizmat ko‗rsatish sohalarisiz foydalanib bo‗lmaydi.