O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti

Sayohatchi  –  bu  birinchi  navbatda  kasb  bo„lib,  odamlarning  kasbi  yoki 
kun ko„rish manbai, yo bo„lmasa sayohatda ishtirok etuvchilarning turmush 
tarziga  aylanishi  mumkin.  Bu  esa  faoliyatning  maqsadi  bo„lib,  turizm 
maqsadlaridan tubdan farq  qiladi. 
Turist–O„zbekiston 
Respublikasi  hududi  bo„ylab  yoki  boshqa 
mamlakatga  sayohat  qiluvchi  (doimiy  istiqomat  joyidan  turizm  maqsadida 
jo„nab ketgan) jismoniy shaxs
7
.  
Turizm-sayohatlarning  bir  turi  bo‗lsada,  biroq  o‗ziga  xos  jihatlariga  ko‗ra, 
ma‘lum bir tavsifga ega bo‗lib, unda ishtirok etuvchi shaxs turist deb nomlanadi. 
Muhimi turistni sayohatchi deyishimiz mumkin, ammo sayohatchini esa har doim 
ham  turist  deya  olmaymiz.      Sayohatlardan  farqli  ravishda,  turizm  iqtisodiyot  va 
                                                 
7
Ўзбекистон Республикасининг «Туризм тўғрисида»ги Қонуни //«Халқ сўзи» газетаси, 1999. 
 

---

36 
 
siyosatning kuchli ta‘siriga uchrovchi soha bo‗lib hisoblanadi. Turizm bu turistlar 
tomonidan  amalga  oshiriluvchi,  aniq  belgilangan  turistik  maqsadlarga  ega 
ommaviy  sayohatlar  turi  bo‗lib,  turistning  faoliyati  va  bunday  sayohatlarni 
uyushtirish  va  amalga  oshirish  bo‗yicha  maxsus  xizmat  ko‗rsatuvchi 
tashkilotlardan  iborat.  Bunday  maxsus  xizmat  ko‗rsatuvchi  tashkilotlar  faoliyati 
avallambor turistik firmalar,mehmonxonalar va shu xizmatlar bilan bog‗liq bo‗lgan 
turli xil boshqa tarmoqlar tomonidan amalga oshiriladi. 
Turizm  faoliyati  asosan  bo‗sh  vaqtda  amalga  oshiriladi.  Turizm  faoliyatini 
amalga  oshirish    uchun  uchta  omil    bo‗lishi  shart:  dam  olishga  ajratilgan  bo‗sh 
vaqt, tegishli mablag‗ va xohish-istagi. Uzoq vaqt davomida turizm faqat badavlat 
kishilarga mansub bo‗lgan. Hozirgi paytda aholining turli qatlamlari bo‗sh vaqtini 
va  jamg‗arilgan  mablag‗larini  turli  turistik  safarlarga  borishga  bemalol  sarflay 
olishi mumkin.  
O‗zbekiston  Respublikasining  «Turizm  to‗g‗risida»gi  Qonunida  turizm 
tushunchasiga  quyidagi  tarzda  ta‘rif  berilgan:  «Jismoniy  shaxsning  doimiy