G. N. Najmiddinova O’. U. Qurbonova

 
4.2. Fransiyada ta’lim siyosatining olib borilishi 
  
      Rasmiy  nomi  –  Fransiya  Respublikasi.  Poytaxti    –  Parij.  Hududi– 
551000kv.km.  Aholisi  –  61024316.  Davlat  tili  –  fransuz.  Dini  –  katolik  (90%). Pul 
birligi  –  evro.  Fransiyada  savodxonlik  darajasi:  umumiy  savodxonlik  –  99%. 
Erkaklar  –  99%.  Ayollar  –  99%.  Ta‘lim  tizimiga  jalb  etilganlar:  Umumiy  soni – 15 
mln.    Shundan:  Boshlang‘ich  ta‘lim  –  6-7mln.  O‘rta  ta‘lim  –  4,8-5  mln.  Oliy  va 
undan keyingi  ta‘lim  – 2,5-3 mln. 
Fransiya  jahondagi  iqtisodiy  rivojlangan  mamlakatlar  ichida  yetakchi 
o‘rinlardan  birini  egallaydi.  Uning  ta‘lim  tizimlari  ham qadimiy  va boy tarixga ega.   
Fransiyada ta‘lim  tizimi  bosqichlari:   
•  Maktabgacha ta‘lim  –  2 -6 yosh 
•  Boshlang‘ich ta‘lim  – 6-11 yosh 
•  O‘rta ta‘lim – 11-18 yosh 
•  Oliy ta‘lim va undan keyingi  ta‘lim. 
Fransiyaning  butun  ta‘lim  tizimi  uzoq    tarixga  ega.  2004  yil  15  martda  yangi 
―Ta‘lim  to‘g‘risida‖gi  qonun  qabul  qilindi.  Uning  o‘zgartirilishiga  ta‘lim 
strategiyasida  ro‘y  bergan  o‘zgarishlar,  mamlakatning  ichki,  tashqi  siyosatidagi 
islohotlar,  yuzaga  kelgan  iqtisodiy  sharoit,  chet  el  pedagogikasidagi  ilg‘or 
tajribalarning  mamlakat  ta‘lim  tizimiga  kirib  kelishi,  o‘quv  predmetlaridagi 
integratsiya  va boshqalar sabab bo‘ldi.  
Fransiyada  ta‘limning  asosiy  maqsadi  shaxsni  har  tomonlama  kamol  topishini 
ta‘minlash,  uni  mustaqil  faoliyatga  tayyorlash,  bozor  munosabatlari  sharoitida 
o‘quvchilarni  tadbirkorlikka,  ishbilarmonlik  va  omilkorlikka  o‘rgatish,  shunga 
yarasha kasbkorga ega qilishdan  iboratdir.  
Mamlakatda  maktablar  davlat,  xususiy,  oraliq  maktablariga  bo‘linadi. 
O‘qitiladigan  predmetlar  ichida  fransuz  tili  va  adabiyoti,  o‘qish  va  yozuv  alohida 
ahamiyatga  molik  bo‘lib,  ularga  ajratilgan  vaqt  dars  tarkibining  30  foizini  tashkil 
etadi.  Umuman,  tarkibdagi  45  foiz  darslar  gumanitar  yo‘nalishda,  qolganlari  tabiiy 
fanlardir.  Sinflarning  o‘rtacha  haftalik  darslari  26  soatdan  iborat,  darslarning 
davomiyligi  esa  60  minut,  sinflardagi  bolalarning  o‘rtacha  soni  35  -  40  ta,  o‘quv 
yili  5 chorakka bo‘linadi.  
Boshlang‘ich  sinflardagi  o‘qish  ertalabki  va  tushdan  keyingi  qismlarga 
bo‘linadi.  Ertalab  o‘quvchilar  ona  tilidan, tushdan keyin esa matematika va boshqa 
predmetlardan  saboq  oladilar.  Fransiya  maktablarida  ona  tili  va  adabiyoti  hamda 
matematika  baza  predmetlari,  tarix,  geografiya,  mehnat  ta‘limi,  jismoniy  tarbiya 
predmetlari  esa rivojlantiruvchi  predmetlar  hisoblanadi.   
Ta‘lim  tamoyillari  asosi  XIX  asrda  yaratilgan  va  ular  hozirgi  kungacha  amal 
qilib  kelmoqda.    Ta‘lim  tizimiga    har  yili  davlat  byudjetidan    64  mlrd.  evro 
mablag‘    ajratiladi.  Fransiyada  o‘quvchilar  hamda  talabalar  15  mln.  kishini  tashkil 
qiladi,  bu  esa  aholining  to‘rtdan  bir  qismidir.  Davlat  hududida 7000 ta kollej, 2600 

---

 
67 
ta  litsey,  79  ta  universitet  mavjud.  Ta‘lim  sohasiga  har  yili  davlat  byudjetining 
21%  mablag‘i  sarf  qilinadi.  Ta‘lim  tizimi    A,B,S  va  mustaqil  zonalarga 
tarmoqlangan,  lekin  bir  markazga  bo‘ysunadi.  Fransiyada  o‘quvchilar  hamda 
talabalar  15  mln  kishini  tashkil  qiladi,  bu  esa  aholining  to‘rtdan  bir  qismidir. 
Davlat  hududida  7  mingta  kollej,  2600  ta  litsey,  79  ta  universitet  mavjud.Ta‘lim 
sohasiga  har  yili  davlat  byudjetining  21%  mablag‘i  sarf  qilinadi.  Ta‘lim  tizimi  
A,B,S va mustaqil  zonalarga  tarmoqlangan,  lekin  bir markazga  bo‘ysunadi.