Bazar ekonom jagday. Sayipnazarov. S

AK - aktsiya kursı;  

D – dividend;  

F

s

 – ssuda protsenti. 

Ssuda  protsenti  o`skende  aktsiya  kursı  tu`sedi.  Eger  dividend  ssuda 

protsentine qa`rag`anda joqarı da`rejede o`sse, aktsiya kursı ko`teriledi. 

Aktsiyanın`  haqıqıy  bazar  kursına  dividend  ha`m  ssuda  protsenti  da`rejesi 

menen birge, usı aktsiyag`a talap ha`m usınıs qatnası ha`m ta`sir qıladı. 

      Aktsionerlik ja`miyetleri aktsiya menen birge obligatsiya da shıg`aradı. 

      Obligatsiya – onın` iyesine ja`miyetge ata o`tilgen protsent alıw sha`rti menen pul 

qoyılg`anlıg`ın tastıyıqlaydı. Obligatsiya aktsionerlik ja`miyeti  finanslıq qa`rejetlerdi 

ko`beytiriw ushın shıg`arıladı. 

Aktsiya  iyesi  ka`rxana  mu`lkdarı,  obligatsiya  iyesi  bolsa,  onın`    kredi-torı 

esaplanadı.  Onnan  tısqarı,  obligatsiya  aktsiyadan  parıq  qılıp,  o`z  iyesine  jıllıq 

qamsızlandırılg`an  da`ramat  keltiredi,  biraq  aktsionerlik  ja`miyeti  jumısların 

sheshiwde «dawıs beriw» huqıqın bermeydi. Obligatsiyalar boyınsha to`lenetug`ın 

---

 

 

 

39

da`ramat  adettegi  ssuda  protsenti  mug`darınan  artıq  bolmaydı.  Onın`  nırqı 

aktsionerlik  ja`miyeti  ta`repinen  ma`lim  mu`ddet  o`tiwi  menen  to`lenedi. 

Aktsiyag`a  qoyılg`an  qarjı  obligatsiyag`a  jaylastırılg`annan  parıq  qılıp,  aktsioner 

talabı boyınsha qaytarılıwı mu`mkin emess ha`m tek satıw arqalı  qaplanadı. 

Aktsionerlik  ja`miyettin`  sho`lkemlestiriliwi  sho`lkemlestiriwshilik  paydası 

kibi  da`ramat  tu`rinin`  payda  bolıwı  menen  baylanıslı.  Sho`lkemlestiriwshilik