Nizomiy nomidagi toshkent davlat

/

=H  bo’lsa, 

aldegidlar hosil bo’ladi. 

3. 

Digaloidlarni  gidrolizlash.  Ikkita  galoid  atomi  bir  uglerod  atomida 

joylashgan  R  –  CHCl

2

  turdagi  galoidlarni  gidroliz  qilib  aldegidlar,  R  –CCl

2

  –  R

/

 

dan esa ketonlar olinadi: 

4.  Alkinlarning  gidratlanishi.  Asetilen  gomologlarini  tuzlar  ishtirokida 

gidratlanishidan  ketonlar,  asetilenning  o’zidan  esa  sirka  aldegid  hosil 

bo’ladi. Bu reaksiya Kucherov reaksiyasi  deb ataladi. 

---

 

 

48 

 

 

       Fizik xossalari. Aldegid va ketonlarning fizik va kimyoviy xossalari ularning 

molekulalaridagi karbonil gruppaning xususiyati bilan belgilanadi. Karbonil 

gruppadagi  kislorod uglerodga nisbatan katta elektromanfiylikka ega bo’lgani 

uchun elektron bulutlarni kuchli tortadi va uning atrofida elektron bulut zichligi 

ortadi. Natijada uglerod atomida zichlik kamayadi. Kislorod qisman manfiy, 

uglerod esa qisman musbat zaryadlanadi.  

 

 

 

Demak,  aldegid  va  ketonlardagi  uglerod  bilan  kislorod  o’rtasidagi  bog’  kuchli 

qutblangan bo’lib, ular polyar moddalardir, ularning dipol momenti 2,5 D orasida 

bo’ladi. 

 

Aldegid  va  ketonlarda  molekulalararo  vodorod  bog’lanish  bo’lmaganligi  

sababli,  ularning  qaynash  temperaturasi  tegishli  spirtlar  va  karbon  kislotalarning 

qaynash temperaturasidan ancha past bo’ladi. 

---

 

 

49