Nizomiy nomidagi toshkent davlat

Gomologik qatori. 

---

 

 

20 

 

C

3

H

6

O; CH

3

-CO-CH

3 

Atseton, dimetil keton,propanon 

C

4

H

8

O; CH

3

-CH

2

-CO-CH

3 

Metil etil keton,butanon-2 

C

5

H

10

O; CH

3

-(CH

2

)

2

-CO-CH

3 

Metilpropilketon, pentanon-2 

C

5

H

10

O; C

2

H

5

-CO- C

2

H

5 

Dietilketon, pentanon-3 

C

6

H

12

O; CH

3

-(CH

2

)

3

-CO-CH

3 

Metilbutilketon, geksanon-2 

C

6

H

12

O; C

3

H

7

-CO-C

2

H

5 

Etilpropilketon, geksanon-3 

C

7

H

14

O; C

4

H

9

-CO-C

2

H

5 

Etil butil keton, geptanon-3 

C

8

H

16

O; C

4

H

9

-CO-C

3

H

7 

Propil butil keton, oktanon-4 

C

9

H

18

O; C

4

H

9

-CO- C

4

H

9 

Dibutil keton, nonanon-5 

Ketonlarning  izomeriyasi  uglevodorod  radikalining  tuzilishi  va  zanjirda  karbonil 

gruppaning joylashgan o’rniga bog’liq. Masalan: C

5

H

10 

tarkibli ketonda 3 ta izomer 

bor: 

 

pentanon-2, metilpropilketon 

 

pentanon-3,dietil keton 

 

Metilizopropil keton, 3-metilbutanon-2 

Adegid va ketonlarning struktura formulalarini chiqarish qiyin emas, chunki 

har  qaysi  birlamchi  spirtga  aldegid  va  har  qaysi  ikkilamchi  spirtga  keton  to’g’ri 

keladi. 

    To’yingan  aldegid  va  ketonlarning  umumiy  formulasi  bir  xil  bo’lgani  uchun 

(C

n

H

2n

O ) ular o’zaro izomer birikmalardir. Masalan: C

3

H

6

O.    

CH

3

 – CH

2

CHO   -   propanal    ,

 

 

propanon 

3.Aldegid va ketonlarning olinishi, kimyoviy va fizik xossalari 

---

 

 

21 

 

Olinishi. Aldegidlar va ketonlar olinishining umumiy usullari bor. 

1.  Spirtlardan  oksidlab.  Birlamchi  spirtlar  oksidlanganda  aldegid, 

ikkilamchi spirtlardan keton hosil bo’ladi. 

         Spirtlarni  suyuq  yoki  gaz  fazasida  oksidlash  mumkin.  Suyuq  fazada  xromat 

kislota, xrom  aralashmasi, kaliy  permanganatning  ishqor va  kislotadagi  eritmalari 

bilan  oksidlanadi.  Gaz  fazada    oksidlash  uchun  spirt  bug’ining  havo  bilan 

aralashmasi 300-600

o

 C da katalizatorlar ( Cu, Zn ) ustidan o’tkaziladi: 

 

 

                         etil spirt                                                      etanal  

 

 

Ikkilamchi butil spirt                                       Metil etil keton 

 

Hosil bo’lgan aldegid yana oksidlanib kislotaga aylanishi mumkin. Shuning 

uchun reaksiya sharoitiga astoydil e’tibor berish kerak.