ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ

---

həmin  qidadan  aldıqları  həzzin  yüksəkliyi  və  insanların  öz
statuslarının  bu  mərasimlər  vasitəsilə  göstərilməsinə  olan
tələbatın ödənilməsi ilə bağlı ola bilər. Bu gün cəmiyyətimizdə
toy və yas mərasimlərinin keçirilməsi ilə bağlı yeni dəyərlər
formalaşmışdır. Bu dəyərlər bir çox hallarda həmin tələbatların
ödənilməsini kasıb insanlar üçün yaşamağa və təhlükəsizliyə
olan tələbat qədər əhəmiyyətli edir. Həmin dəyərlərin xalqımızın
qədim adət-ənənələrinə və Islam dininin qaydalarına nə dərəcədə
uyğun olması, cəmiyyət üçün faydalılığı məsələlərinə toxun-
madan deyə bilərik ki,  ölkəmizdə şadlıq evlərinin sayının günü-
gündən artması, toy biznesi deyilən sahənin sürətlə inkişaf etməsi
və mənfəətli sahələrdən birinə çevrilməsi məhz bu mülahizələrlə
izah oluna bilər.  
Insan tələbatlarının təkamülünün bariz ədəbi nümunəsi kimi
rus  şairi  Aleksandr  Sergeyeviç  Puşkinin  «Balıqçı  və  balıq
haqqında nağıl» adlı əsərini göstərmək olar. Balıqçının toruna
düşən balıq buraxılmasını xahiş edir və əvəzində onun bütün
arzularını həyata keçirməyə söz verir. Balığı təmənnasız olaraq
dəryaya buraxan qoca evə qayıdaraq qarısına bu əhvalatı danışır.
Illər boyu rahatlıq həsrətilə yaşayan qarının balıqdan istədiyi ilk
arzuları rahatlığın təmin olunması ilə – işlətdiyi köhnə təknənin
yenisi ilə əvəz olunması, köhnə torpaq daxmalarının yaxşı evə
çevrilməsi ilə bağlı olur. Bu arzularına nail olan qarının sonrakı
arzusu həyatdan həzz almaqla – zadəgan olmaq, ətrafdakıların
ona hörmət və qulluq etməsi ilə bağlı olur. Bu istəyinə də çatan
qarının növbəti arzusu isə stimullarla - dənizlər şahı olmaqla,
okeanlara hökmranlıq etməklə bağlı olur və sehirli qızıl balığın
daim  onun  yanında  xidmət  etməsi  tələbinə  çevrilir.  Sonuncu
tələbi  balığa  çatdıran  qoca  evə  qayıdarkən  qarısını  əvvəlki
görkəmdə, uçuq daxmalarının yanında köhnə təknə ilə işləyən
vəziyyətdə görür.               
Bir çox ideoloqlar, Puşkinin ibrətamiz əsərində olduğu kimi,
insanları öz nəfslərinə qalib gəlməyə, daxili rahatlığa gətirməyən
və daimi narahatlığın mənbəyi olan həzz alma və stimullara olan
tələbatlarını cilovlamağa çağırırlar. Məşhur hind filosofu Hindu
Sarna Lakşman belə demişdir: «Arzular bizə deyir: bu istəyinə
nail olsan xoşbəxt olacaqsan. Biz inanır və həmin arzu obyek-
53