ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

1.3. Rifah nəzəriyyəsinin konsepsiyaları
1.3.1. Sosial konsepsiya
Xalqın rifahını təmin edən dövlətin yaranması barədə sosial-
ist ideyalarına  qədim dünyanın mütəfəkkirlərinin bizə çatmış
əsərlərində də rast gəlmək olur. Qədim Şərqin XI əsrdə yaşamış
məşhur  mütəfəkkiri  Əbu  Əli  İbn  Sina  (980-1037)  gəlirlərin
bölgüsündə  bərabərliyi  təmin  edən  ictimai  quruluşun
əlamətlərinə aşağıdakıları aid edirdi: hər kəsin şəxsi xeyir üçün
zəhmət çəkməyə borclu olması; bölgünün istisnalara və misli
görünməmiş varlanmağa yol verilmədən bərabərliyinin təmin
edilməsi; yoxsulluğun aradan qaldırılması; yaşamaq üçün zəruri
olan hər bir nemətlə təminatın mövcudluğu və sosial ziddiyyət -
lərin  yoxluğu.  Əlbəttə,  bu  əlamətlər  sosializm  quruluşunun
əlamətlərinə daha çox oxşayır [32].
Əmlakın ümumiliyi, ictimai məhsulun bölgüsündə bərabər
iştirak, dövlətin idarə edilməsində bərabərlik, uşaqlara, qocalara
və xəstələrə qayğı qədim Çin filosofu Konfusinin (b.e.ə. 550-
470) “Li-szı” traktatında təqdim olunan “datun” cəmiyyətinin
(“Ulu həmrəylik” və “Ulu harmoniya”) əsas prinsiplərinə aid
 olunurdu [42].
İlkin  xristianlığın  nümayəndələrinin  ictimai  rifah  barədə
mühakimələrində sosial bərabərsizliyi və onun əsasında dayanan
gəlirlərin bərabərsizliyini tənqid edən sosialist ideyalara da rast
gəlinir. 
Hələ ilkin utopik sosialist ideyalarında xüsusi mülkiyyətin
ləğv edilməsi, bərabərləşdirici bölgü və ictimai həyatın tamamilə
reqlamentləşdirilməsi ümumi xoşbəxtliyə nail olmağın əsas şərti
40