Kompyuter lingvistikasi asoslari
107
-
Л уков А .В . Фрактальность т езаурусов ( в статье делает ся заклю
чение о ф ракт альност и т езауруса лишь на основании перевода слова
«фрактал» )
- Л уко в В.А.. Л уков В.А. Тезаурусный подход в гум анит арных на
ук а х
V irtual ensiklopedia sanalgan W ikipediada keltirilgan «tezaurus» so'ziga
b a g 'is h la n g a n lu g ‘a t m a q o la s id a se m a n tik m u n o s a b a tla r , a s s o ts ia tiv
b o g ia n is h la r h am da iyerarxiya m u nosabati yaqqol k o 'z g a tash lan ad i. Shu
o 'rin d a t a ’kidlash zaru rk i, keyingi p a y tlard a qidiruv tizim lari bazasidagi
tezauruslar giperhavolalar bilan ham t a ’m inlanm oqda, bu esa userga bir-
m u n ch a qulayliklar y aratad i. Y a ’ni qid irilay o tg an term in larg a alo q a d o r
b o ig a n bo sh q a yaqin tu sh u n ch alar bilan b o g iiq m a ’lum otlarni ham oson
topish im konini beradi.
Ilm -fan, texnika taraq q iy o ti intensiv ravishda rivojlanyotgan bu davrda
term inlar dinam ikasini e’tib o rg a olgan holda tezau ru slar bazasini m uttasil
to id irib , boyitib borish zarur. C hunki til ochiq dinam ik tizim ham da jam iyat
taraqqiyotining «barom etri» hisoblanadi, y a ’ni ayrim tushunchalar eskira-
di, ularning o ‘rniga yangi tush u n ch a va term inlar yuzaga keladi. ln fo rm at-
sion qidiruv tezauruslar y aratish d a m ana shuni doim o e ’tiborga olish lozim.
X alq aro
INFOTERM (Xalqaro terminologik markaz, Avstriya) tashkiloti
m a iu m o tig a k o 'ra , hozirgi k u n d a tillardagi term inlar m iqdori 50 mln, m ah-
sulot nom lari m iqdori 100 mln ni tashkil etadi. Lekin ushbu statistik m a iu m o t
tu rg 'u n em as, u jam iyat taraq q iy o ti bilan yonm a-yon o 'zg arib turadi.
K o m p y u te r lin g v is tik a s id a in q ilo b iy o ‘z g a ris h y a sa g a n y a n g ilik
gipertekst texnologiyasi hisoblanadi. C hunki bu tizim G uttenberg asos sol-
gan k itob bosish texnologiyasiga zid ravishda yangi turdagi matn stru k tu -
rasini vujudga keltirdi. G ipertekst g'oyasi A Q SH prezidenti F.Ruzveltning
fan va t a ’lim b o 'y ic h a m aslahatchisi V annevar Bush nom i bilan b o g iiq
b o 'lib , u foydalanuvchiga m atn va uning fragm entlarini turli assotsiativ
m u n o sa b a tla r asosida b o g ia s h g a im kon beruvchi
«MEMEKS» tizim ini
nazariy jih a td a n asoslab berdi. U 1945-yilda «The A tlantic M onthly» ju r-
nalida «M em eks» deb atalgan kelajakdagi xayoliy qurilm a haqida
«As We
Do'stlaringiz bilan baham: