Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

T/N 
 
1. V. Leontev o‘zining «xarajatlar – natija (ishlab chiqarish)» mode-
lida AQSH iqtisodiyotini tadqiq qilib, nisbatan ortiqcha kapital omiliga 
ega bo‘lgan bu mamlakat kapital sig‘imi yuqori tovarlarni import qilishi, 
mehnat  sig‘imi  yuqori  tovarlarni  eksport  qilishini  ko‘rsatib,  «Xeksher-
Olin» nazariyasini shubhaga qo‘ygani – Leontev paradoksi deyiladi.  
 
 
 
 
 
1   
 
2   
3 
4   
5   

---

 
343 
 2. Eksportning importga nisbati to‘lov balansi deyiladi.  
 3.  Xeksher  -  Olin  nazariyasiga  ko‘ra  mamlakat  ortiqcha  omil-
lardan  samarali  foydalanib,  ishlab  chiqarilgan  tovarlarni  eksport  qiladi. 
O‘zida taqchil bo‘lgan omillar sarflangan tovarlarni import qiladi. 
 4. Mamlakatlar o‘rtasida ishlab chiqarish xarajatlaridagi farq: 
a)  turli  tovarlar  yaratish  uchun  ishlab  chiqarish  omillarining 
turlicha nisbatda birlashuvi; 
b) ishlab chiqarish omillari bilan ta’minlanish darajasining turlicha 
bo‘lishi oqibatida kelib chiqadi. 
 5.  M.  Porter  xalqaro  savdoni  mamlakatlar  o‘rtasidagi  raqo-
batchilik  nuqtayi  nazaridan  o‘rganib  chiqib,  mamlakatning  raqobatdagi 
ustunligi  u  yuritayotgan  iqtisodiy  siyosatga  bog‘liq,  degan  xulosaga 
keldi. 
 6.  Proteksionizm  bu  –  milliy  iqtisodiyotni  himoya  qilish 
maqsadida erkin savdoni cheklash, ya’ni tashqi savdo hajmini tarifli va 
tarifsiz to‘siqlar orqali tartibga solish. 
 7. Agar milliy valuta kursi pasaysa, import qiluvchilar manfaatiga 
salbiy ta’sir qiladi. 
 8.  Agar  milliy  valuta  kursi  ko‘tarilsa,  uning  eksport  faoliyatiga 
ijobiy ta’sir qiladi. 
 9.  MDH  mamlakatlaridan  birining  fuqarosi  barcha  mulkini  sotib, 
pulini  dollarga  aylantirib,  Кanadaga  o‘tkazdi,  so‘ngra  oilasi  bilan  u 
yerga  doimo  yashash  uchun  ko‘chib  ketdi.  Bu  kapital  va  ishchi  kuchi 
emigratsiyasi bo‘ladi.  
 10.  O‘zbekiston  aholisi  birjada  chet  el  kompaniyalarining 
aksiyalarini sotib olishdi. Bu mamlakat korxonalariga portfel investitsiya 
bo‘ladi. 
 11.  Biznesmen  o‘z  mamlakatidagi  siyosiy  beqarorlikdan,  kapita-
lidan ajrab qolish xavfidan cho‘chib, pullarini bank foizi, soliqlar, valuta 
barqarorligi  ta’minlangan  mamlakatga  ko‘chirdi.  Bu  mamlakatdan 
kapitalning qochishiga misol.