Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

 
 
Masala va mashqlar 
 
 1. Aytaylik, AQSHda eksportning umumiy hajmi 933,9mlrd. dollar. 
YaIM  hajmi  8728,0  mlrd.  doll.  Malayziyada  esa  eksport  hajmi  71,9 
mlrd. dollar, YaIM hajmi esa 728,5 mlrd. doll. 
 Har  ikki  mamlakat  eksport  kvotasini  hisoblang,  ularni  solishtiring. 
Eksport kvotasini eksportning YaIMdagi ulushi sifatida qaray olamizmi? 
Fikringizni izohlang. 
2.  O‘zbekistonda  2012-yili  96589,8  mlrd.  so‘mlik  YaIM  yaratildi. 
Eksportning umumiy hajmi esa 13599,6 mln. dollarni tashkil etdi. Agar 
2012-yili so‘mning dollarga nisbatan kursi 1 dollar = 1825 so‘m bo‘lsa, 
eksport kvotasini hisoblang. 

---

 
313 
 Agar 1999-yili bu ko‘rsatkich 18,7% bo‘lgan bo‘lsa, 2012-yil bilan 
taqqoslab, qanday xulosa chiqarish mumkin? Hozirda-chi? 
 3.  Dunyo  bo‘yicha  eksport  hajmi  5473  mlrd.  dollar  bo‘lib,  uning 
273,5  mlrd.  dollari  energiya  tashuvchi  resurslarni  tashkil  etadi. 
Qozog‘istonda  umumiy  eksport  hajmi  5,2  mlrd.  doll.,  shundan  2,08 
mlrd.  dollarini  neft  va  neft  mahsulotlari  tashkil  etadi.  Qozog‘istonning 
eksport  bo‘yicha  ixtisoslashuv  koeffitsiyentini  hisoblang.  Bu  koeffitsi-
yent nimani ko‘rsatadi va undan qanday foydalanilishini izohlang. 
 Keying  yil  ma’lumotlarini  topib  hisoblan.  Ularni  taqqoslab,  o‘z 
fikringizni bayon qiling. 
  4.  1999-yili  jahon  miqyosida  29232,1  mlrd.  doll.  YaMM  yara-
tilgan.  Yer  shari  aholisi  5975  mln.  kishi.  35  ta  rivojlangan  mamla-
katlarda aholi jon boshiga 25730 dollardan YaIM yaratilgan, 59ta qoloq 
mamlakatlarda  esa  987,6  mlrd.  dollarlik  YaIM  ishlab  chiqarilgan.  Bu 
mamlakatlarda 2417 mln. kishi istiqomat qiladi. 
O‘rtacha va qoloq mamlakatlarda aholi jon boshiga to‘g‘ri keladigan 
YaIM miqdorini aniqlang. Ulardan qanday xulosa chiqarish mumkin? 
Hozirga  kelib  bu  ko‘rsatkichlar  qanday  o‘zgardi?  Ma’lumotlarni 
toping, hisoblahg va solishtiring. O’zgarishi sabablarini izohlang 
 Globalizatsiya  jarayoni  taraqqiyotning  tezlashishiga  katta  ta’sir 
ko‘rsatishiga  qaramay,  nima  sababdan  antiglobalistlar  safi  o‘sib, 
ularning noroziligi kuchayib borayapti?  
  5. Quyidagilarni diqqat bilan o‘qing. Ular ichida guruhga taalluqli 
bo‘lmaganini aniqlang va uni ro‘yxatdan chiqaring. Sababini izohlang.  
 «IBM»,  «Кoka-Кola»,  «Prokter  end  Gembl»,  «Royyal-Datch-
Shell», «Nestle». «Simens».