Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti umumiy huquqshunoslik

3. O'zbekistonda Saylov huquqi va tizimi. 

    Saylov huquqi O'zbekiston Respublikasi Prezidenti, Respublika Oliy Majlisi 

va  halq  deputatlari  viloyatlar,  tumanlar,shahar  kengashlarining  saylovi  ketganda 

kelib  chiqadigan  ijtimoiy  munosabatlarni  tartibga  soladigan  huquqiy  normalar 

yig’indisidir. 

    Professor A.Saidov „Saylov huquqi” tushunchasini va iborasini ikki ma'noda 

ishlatadi.  Birinchidan,  bu  saylov  huquqi  saylab  qo'yiladigan  organlarni 

shakillantirishni  tartibga    soluvchi  huquqiy  me'yorlar  tuzimidir.  Ikkichisi,  bu 

fuqarolarning  saylab  qo'yiladigan  organlarni  tuzishda  qatnashish  ya'ni  ularning 

tartibini saylash (faol saylov  huquqi)  va  unga O'zlarining saylanishi (passiv saylov 

huquqi) huquqlaridir.  (Saidov.A.X. Saylov huquqi –T,1993- i-b) 

O'zbekiston Respublikasi Saylov huquqi o'z manbalariga ega  

(1) 

O'zbekiston 

Respublikasi 

Konstitutsiyasi,(23-bob) 

Qaroqolpog’iston 

Respublpkasi Kengasi (22-bob) saylov to'g’risidagi normalar . 

(2)„O'zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  saylovi  to'g’risida”gi  qonun,  „O'zbekiston 

Respublikasi  Oliy  Majlisiga  saylov  to'g’risida”gi  qonun,  „Halq  deputatlari 

viloyatlar,  tumanlar,  shahar  kengashlariga    saylov  to'g’risida”gi  qonun, 

„Fuqarolarning  o'zini-o'zi  boshqarish  organlari  to'g’risida”gi  qonun,  „Fuqarolar 

saylov huquqlarining kafolatlari to'g’risidagi qonun. 

---

 

204

                                      Saylov huquqining prinsiplari. 

  

O'zbekiston  Respublikasi  fuqarolari  umumiylik,  teng  saylov  huquqi, 

to'g’ridan  to'g’ri  saylov  huquqi,  o'z  xohish-irodalarini    erkin  bildirish  va  yashirin 

ovoz berish prinsiplariga  asosan saylovni amalga oshiradilar. 

 Umumiy saylov huquqi shuni anglatadiki, O'zbekiston Respublikasining 18-yoshga 

kirgan  har  bir  fuqarosi  saylov  huquqiga  egadir.  35  yoshdan  kichik  bo'lmagan 

O'zbekiston  fuqarolari  Respublika    Prezidenti  etib  saylanish  huquqiga,  25  yoshga  

tulgan  fuqarolar  Oliy  majlisga  saylanish  huquqiga,  21  yoshga  to'lgan  fuqarolar 

hokimyatning mahaliy vakillik organlariga saylanish huquqiga egadirlar. 

                         Teng saylov huquqining  ma'nosi shundan iboratki, 

Har  bir  fuqaro  saylovchi  bir  ovozga  ega:  saylovda  hamma  teng  asoslarda 

qatnashadi:  ayollar  va  yerkaklar  teng  saylov  huquqlariga  ega  huquqlaridan 

foydalanadilar:  hyech kim saylovda boshqa shaxslarga  nisbatan biron bir afzalikka 

ega emas. 

 To'g’ridan  to'g’ri  saylov  huquqi  hokimyat  organlariga  saylov  to'g’ridan-to'g’ri 

o'tkazilishini bildiradi: saylovchilar o'z nomzodlariga saylov vaqtida bevosita ijobiy 

yoki qarshi ovoz berishlari mumkin. 

               Davlat  vakillik  organlariga  saylov  o'tkazish  tartibi  saylovchilar