Bitiruv malakaviy ishi ta’lim yo’nalishi 5141500 – “Milliy istiqlol g’oyasi, huquq va ma’naviyat asoslari”

1.2.  Jamoat tashkilotlarining O’zbekistondagi huquqiy asoslari 

 

Fuqarolik  jamiyati  institutlarining  tashkil  etilishi  va  faoliyat  yuritishining 

huquqiy  asoslarining  o’zagi  sifatida  dastavval  O’zbekiston  Respublikasining 

Konstitutsiyasini  tilga  olish  o’rinlidir.  Prezidentimiz  iborasi  bilan  aytganda, 

―mustaqilligimizning  dastlabki  yillaridayoq  Konstitutsiyamizda  nodavlat  notijorat 

tashkilotlari faoliyatiga doir asosiy prinsiplarning mustahkamlab qo’yilishi barcha 

aholi  qatlamlari  manfaatlarini  aks  ettiradigan  bunday  tashkilotlar  keng 

tarmoqlarining rivojlanishi uchun qulay sharoit yaratdi‖

1

.  

O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining XIII bobi jamoat birlashmalari 

faoliyatining  konstitutsiyaviy  asoslariga  bag’ishlangan.  Mazkur  bobda  jamoat 

tashkilotlarining  turlari,  faoliyat  ko’rsatish  tartibi,  ularning  davlat  hokimiyati 

organlari  va  mansabdor  shaxslariga  nisbatan  mustaqil  ekanligi  kabi  prinsiplar 

                                                           

1

 Karimov I.A. Mamlakatimizda demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish va fuqarolik jamiyatini 

rivojlantirish konsepsiyasi. – T.: O’zbekiston, - 2010. – B.  

---

22 

 

mustahkamlab 

qo’yilgan. 

Xususan, 

Konstitutsiyaning 

56-moddasida 

belgilanganidek,  ―O’zbekiston  Respublikasida  qonunda  belgilangan  tartibda 

ro’yxatdan  o’tkazilgan  kasaba  uyushmalari,  siyosiy  partiyalar,  olimlarning 

jamiyatlari,  xotin-qizlar,  faxriylar  va  yoshlar  tashkilotlari,  ijodiy  uyushmalar, 

ommaviy  harakatlar  va  fuqarolarning  boshqa  uyushmalari  jamoat  birlashmalari 

sifatida e’tirof etiladi‖. 

Fuqarolar  yig’ini  birinchi  marta  o’zini  o’zi  boshqarish  organi  sifatida 

Konstitutsiyada  e’tirof  etildi.  O’zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasining  105-

moddasida ushbu huquqiy norma belgilandi:  

―SHaharcha, qishloq va ovullarda, shuningdek ular tarkibidagi mahallalarda 

hamda  shaharlardagi  mahallalarda  fuqarolarning  yig’inlari  o’zini  o’zi  boshqarish 

organlari  bo’lib,  ular  ikki  yarim  yil  muddatga  raisni  (oqsoqolni)  va  uning 

maslahatchilarini saylaydi. 

 

O’zini  o’zi  boshqarish  organlarini  saylash  tartibi,  faoliyatini  tashkil 

etish hamda vakolat doirasi qonun bilan belgilanadi‖. 

 

1993  yil  2  sentyabrida  qabul  qilingan  “Fuqarolarning  o’zini  o’zi