Microsoft Word янги урта масофа

 
4-rasm Yugurish vaqtida tayanchli (T-li) va tayanchsiz (T-siz)  
davrlarning davomiyligi. 
 
Yugurish stikli (ikki qadam) 
Sikl  
Tayanch 
Uchish 
Tayanch 
Uchish 
Qadamlar 
 
Davrlar 
5-rasm Yugurishda qadamning davr va fazalari. 
 
 
6-rasm Yugurish vaqtida tosning harakatlanishi 
O’tkazish 
Tayanch 
T-li 
Tayanch 
 
 
T-li 
Tayanch 
 
 
T-li 
O’tkazish 
 
T-siz 
O’tkazish 
 
T-siz 
Chap 
oyoq 
O’ng 
oyoq 
Qo’shaloq qadam 

---

O’RTA VA UZOQ MASOFALARGA YUGURUVCHILAR UCHUN MURABBIYINING KASBIY-PEDAGOGIK FAOLIYATI 
~ 78 ~ 
 
Yugurish  vaqtida  tayanch  davri  siltanish  davriga  qaraganda  kam 
vaqt  egallaydi.  Bitta  oyoqning  siltanish  davri  vaqt  bo’yicha  ikkinchi 
oyoqning  siltanish  davriga  to’g’ri  keladi.  Bu  uchish  fazasini  belgilab 
beradi.  Tayanch  reakstiyasi  vaqti-vaqti  bilan  yuzaga  keladi,  u  uchish 
fazasi  bilan  bo’linadi.  Tayanch  davrida  oyoqning  erga  erga  bosim 
kuchi yurishdagiga qaraganda ko’proq bo’ladi, shuning uchun tayanch 
reakstiyasi ham ko’proq (7-rasm). 
Tayanch reakstiyalari yugurish tezligi oshishi bilan ortadi. Tezlik 
qadamlar  sur’atiga  va  uzunligshiga  bog’liq.  Tirnoqli  oyoq  qiyim 
tezlikni  oshirishga  yordam  beradi,  chunki  tirnoqlar  tayanchdan 
itarilishni yaxshilaydi va o’tkiroq burchak ostida depsinishga yordam 
beradi.  Zero  ishqalanish  ortadi  va  sirpanish  bo’lmaydi.  Yugurish 
tezligiga  qarab  depsinish  burchagi  o’zgaradi.  Tez  yugurganda 
depsinish  fazasida  tayanch  reakstiyalari  katta  bo’ladi  va  sekin 
yugurishga nisbatan tayanchga o’tkirroq burchak ostida yo’naltirilgan 
bo’ladi.  Buning  oqibatida  tayanch  reakstiyasining  gorizontal  tarkibi 
o’sadi, zero depsinishda jismnig tezlanishi unga bog’liq. 
Tezlik  oshganda  tayanch  reakstiyasining  tormozlovchi  roli 
oshadi.  Tormozlanishni  bo’shashtirish  uchun  tayanch  reakstiyasining 
gorizontal 
tarkibini 
kamaytirish 
lozim. 
Bunga 
mushaklarni 
cho’ziltirish va erga tushish burchagini oshirish orqali erishiladi.