Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

Soliq  hisob-kitoblari  –  yuridik  shaxslar  tomonidan  qonunda  ko‘zda 

tutilgan muddatlarda buxgalteriya hisoboti bilan birgalikda soliq organlariga 

taqdim etilib, o‘zida ma’lum hisobot davri mobaynida to‘lanishi lozim bo‘lgan 

hisoblangan  to‘lovlar  summasini  aks  ettiradi.  Soliq  summalarini  hisoblash 

tartibi  soliq  qonunchiligiga  ko‘ra  har  bir  soliq  turi  bo‘yicha  alohida-alohida 

belgilanadi. 

 

Soliq  bitimlari  -  bir  mamlakat  yuridik  va  jismoniy  shaxslarining 

ikkinchi  mamlakatda  olgan  daromadlari  ayrim  turlarini  va  boshqa 

mamlakatning  hududida  joylashgan  shu  shaxslarning  mol-mulkini  soliqqa 

tortish huquqini har bir mamlakatga biriktirishga mo‘ljallangan mamlakatlar 

o‘rtasidagi  o‘zaro  soliq  munosabatlarini  tartibga  solishga  yo‘naltirilgan 

yuridik  hujjat.  Amaliyotda  soliq  bitimlarining  ikki  turi  uchraydi: 1) maxsus 

(cheklangan)  soliq  bitimlari  –  ular  cheklangan  xarakterdagi  masalalarni 

(xalqaro yuk tashish, bojxona to‘lovlari, imtiyozli soliq rejimi va shu kabilar; 

2)  umumiy  soliq  bitimlari.  Soliq  bitimlari  imzolanayotganda  davlatlar 

quyidagi  asosiy  vazifalarni  yechishga  harakat  qiladilar:  ikki  marta  soliqqa 

tortishga  barham  berish  sxemasini  aniqlash  –  o‘zaro  kelishayotgan 

davlatlar  uchun  faqat  u  yoki  bu  daromaddan  soliq  undirish  huquqi 

biriktiriladi;  har  ikkala  davlatda  soliqqa  tortish  huquqi  saqlanib  qolganda 

ham ikki marta soliqqa tortish mexanizmiga barham berish; soliq to‘lovchini 

boshqa  mamlakatlarda  diskriminatsion  tarzda  soliqqa  tortilishidan  himoya 

qilish; soliqqa tortishdan bo‘yin tovlashni aniqlash va konventsiyani bajarish 

maqsadida  o‘zaro  informatsiya  almashish.  Bunda  quyidagi  to‘rt  guruh 

masalalar  ko‘rib  chiqiladi:  konventsiyaning  qo‘llanish  doirasi;  soliqlarni 

davlatlar  o‘rtasida  taqsimlash;  ikki  marta  soliqqa  tortishga  barham  berish; 

harakat  qilish  qoidalari.  Shu  bitim  bo‘yicha  tartibga  solib  turiladigan 

soliqlarning  turlari  va  shaxslarning  (yuridik  va  jismoniy)  ro‘yxati  ham 

aniqlanadi.  

 

Soliq  nazorati  –  yuridik  va  jismoniy  shaxslar  tomonidan  soliqlar  va 

boshqa  majburiy  to‘lovlarning  to‘liq  va  o‘z  vaqtida  to‘lanishini  ta’minlash 

 

779