13. maruza matni7

 

Ilmiy  tadqiqot  materiallarini  aniqlanishi.  Har  bir  ilmiy  tadqiqotni 

aniqlanishi  avvalgi  tadqiqotchilarni  tajribasini  tahlil  qilishdan,  tadqiqot 

materiallarini aniqlashdan iboratdir. 

Chop etilgan materiallarning, rivojlanganligidan ilmiy tadqiqot materiallarni 

o’rganishini  juda  qiyin  muammo  qilib  quyadi.  Bu  materiallarni  o’rganish  uchun 

ikki bosqichni ajratish mumkin. 

Birinchisi  –  informasiyaning  markazini,  no’qtasini  izlash.  Bu  esa 

monografiyalar  bilan  tanishishdan  boshlanadi.  Buning  bilan  ikki  muammo 

yechiladi:  birinchidan  –  tadqiqot  muammoga  zamonaviy  no’qtaiy  nazardan 

qarashni;  ikkinchidan  -    asosiy  adabiyot  bilan  tanishish  imkonini  beradi,  chunki 

monografiyalar to’liq bibliografik ko’rsatkichlar bilan ta’minlangan. 

Keyin  adabiyot  bilan  izlanish  quyidagicha  bo’lishi  mumkin:  bibliografik 

bo’limda  ko’rsatilgan  adabiyot  bilan  tanishish;  referativ  jurnallarni,  informasion 

jurnallarni  (ekspress-informasiya,  broshyura,  umumlashmalar  va  x.k.)  ko’rib 

chiqish;  maxsus  jurnallarni  o’rganish;  avtoreferatlar,  dissertasiyalar,  maqolalar, 

tezislar bilan ta’nishish. 

Bular  bilan  kutubxonalarda  informasion  markazlarda  tanishish  mumkin. 

Ilmiy faoliyat bu 30-35% ga informasiyali izlanishni tashkil qiladi. Barcha olingan 

informasiya kartochkalarga yoziladi va kartotekaga joylashtiraladi. 

Har  bir  adabiyot  quyidagi  reja  bo’yicha  kritik  ravishda  tahlil  qilinadi:  original 

g’oyalar  aniqlanadi;  kamchiliklar  aniqlanadi;  so’ngi  izlanishlarni  mumkin  qadar 

yo’llari ko’rsatilinadi. 

PDF created with pdfFactory Pro trial version 

www.pdffactory.com

---

 

11

Avvalgi  bajarilgan  tadqiqotlarni  kritik  ravishda  tahlil  qilishligi  isbotlangan 

bo’lishi  kerak.  Barcha  qilingan  ishlarni  yomon  yoki  hammasi  tug’ri  deb  qabul 

qilish notug’ri bo’ladi (yomon kitob yo’qdir, barcha kitobdan kerakli narsani olish 

mumkin). 

Adabiyotlardagi  fikrlar  va  muallifning  fikri  farqlangan  holatda  rang 

korrelyasiyasi  usuli  bilan  matematik  tahlil  bo’yicha  fikrlarning  bir  biriga  tug’ri 

kelish  darajasini  aniqlash  mumkin.  Bu  darajaning  ko’rsatkichi  quyidagi  formula 

bo’yicha aniqlanadi va konkordasiya koeffisiyenti deb ataladi. 

 

12

Σ

n

1

 d2 

W =   ---------------    W = 1 

N2(n3-n)-

Σ

 T1 

 

Buyerda: N- informasiyalar soni, 

n- tahlil qiladigan manbalarni soni, 

T1 – rang ko’rsatkichi, 

d- rang yigindisining uzgarishi. 

Konkordasiya koeffisiyenti 0-1  gacha bo’lishi  mumkin.  Fikrlar tug’ri kelganda W 

birga teng.