O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mаxsus tа’lim vаzirligi

- mutaxassislik kodi; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
- yo‘nalish kodi; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
- ta’lim sohasi kodi; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
- bilim sohasi kodi;
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
-ta’lim  dasturlari  bosqichi
kodi; 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ta’limning  xalqaro  standart  klassifikatsiyasiga  binoan  ta’lim  bosqichlari 
bakalavriat  yo‘nalishlarida  5  raqami,  magistratura  mutaxassisliklarida  —  5A 
(raqam  va  harf)  bilan  belgilangan.  Masalan:  bakalavrlar  kodi  5140100,  5211300, 
5520400 va hakozo; magistrlar 5A140101, 5A211301, 5A520403 va hakozo. 
Yo‘nalishlar  va  mutaxassisliklar  klassifikatoriga  o‘zgartirish  va 
qo‘shimchalar  kiritish  tartibi.  Yo‘nalishlar  va  mutaxassisliklar  klassifikatoriga 
o‘zgartirish  va  qo‘shimchalar  kiritish  bo‘yicha  takliflar  kadrlar  iste’molchilari 
tashabbusi  bilan  oliy  ta’lim  muassasalari  tomonidan  Oliy  va  o‘rta  maxsus  ta’lim 
vazirligiga  O‘zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasi  bilan  kelishgan  holda 
tegishli qaror qabul qilish uchun kiritiladi. 
Yo‘nalish  va  mutaxassisliklar  klassifikatorini  o‘zgartirish  va  qo‘shimchalar 
kiritish bo‘yicha takliflarga quyidagi hujjatlar ilova qilinadi: 
 yo‘nalish  yoki  mutaxassislikning  ilmiy  va  amaliy  ahamiyatini  hamda 
mehnat bozorida mutaxassislarga bo‘lgan istiqbol ehtiyojini asoslash; 
 bakalavriat  yo‘nalishi  yoki  magistratura  mutaxassisligining  malaka 
talablari, o‘quv rejasi loyihalari va boshqa o‘ziga xos belgilari; 
 yangi  yo‘nalish  yoki  mutaxassislikning  ilmiy-pedagogik  va  moddiy-
texnik ta’minoti mavjudligini asoslash. 
Oliy  ta’lim  yo‘nalishlari  va  mutaxassisliklari  klassifikatorining  etalonini 
O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi olib boradi. 

---

Mazkur  klassifikator  tayyorlov  yo’nalashlarining  nomlari  va  kodlari,  oliy 
ta’lim  muassasalarida  kasblar  va  ixtisosliklar  bo’yicha  kadrlar  tayyorlashni 
belgilaydi. 
Amaldagi Oliy ta’lim  yo‘nalishlari va mutaxassisliklari klassifikatorida 182 
ta ta’lim yo‘nalishlari va 434 ta mutaxassisliklar mavjud bo‘lib, ular bilim sohalari 
bo‘yicha quyidagicha taqsimlangan (2.1-jadval). 
2.1-jadval 
Oliy ta’lim yo‘nalishlari va mutaxassisliklarini  
bilim sohalari bo‘yicha taqsimlanishi 
Bilim sohalari nomi 
Bilimlar sohasi bo‘yicha ta’lim 
yo‘nalishlari va mutaxassisliklari 
Bakalavriat ta’lim 
yo‘nalishlari soni 
Magistratura 
mutaxassisliklari soni 
5-bosqich 
5A-bosqich 
Gumanitar soha 
59 
113 
Ijtimoiy soha, iqtisod va huquq 
25 
60 
Ishlab chiqarish-texnik soha 
59 
154 
Qishloq va suv xo‘jaligi 
19 
47 
Sog‘liqni saqlash va ijtimoiy ta’minot 
9 
43 
Xizmatlar sohasi 
11 
17 
Jami 
182 
434 
 
Oliy ta’limning tayyorlov yo’nalishlari, kasblar va ixtisosliklar umumdavlat 
klassifikatori respublikaning ijtimoiy – iqtisodiy  rivojlanish istiqbollari  mutaxasis 
tayyorlashda  iqtisodiyot  tarmoqlarining talab va  extiyojlarini  xisobga olgan xolda 
qayta ko’rib chiqildi va takomillashtirildi. 
Oliy  ta’limning  bakalavriat  ta’lim  yo‘nalishining  malaka  talablari  -  ta’lim 
yo‘nalishi  bo‘yicha  oliy  ma’lumotli  bakalavrlar  tayyorlash,  o‘quv  reja  va  fan 
dasturlarining  o‘zlashtirilishini  amalga  oshirishda  O‘zbekiston  Respublikasi 
hududidagi barcha oliy ta’lim muassasalari uchun talablar majmuini ifodalaydi. 
Oliy  ta’lim  muassasasi  muayyan  bakalavriat  ta’lim  yo‘nalishi  bo‘yicha 
kadrlar tayyorlash vakolatiga ega bo‘lganda malaka talab asosida o‘quv reja va fan 
dasturlarini amalga oshirish huquqiga ega deb hisoblanadi. 
Malaka talabining asosiy foydalanuvchilari: 
  mazkur  ta’lim  yo‘nalish  bo‘yicha  fan,  texnika  va  ijtimoiy  soha 
yutuqlarini hisobga olgan holda o‘quv reja va fan dasturlarini sifatli ishlab chiqish, 

---

samarali  amalga  oshirish  va  yangilash  uchun  mas’ul  oliy  ta’lim  muassasalarining 
professor - o‘qituvchilari; 
  ta’lim yo‘nalishining o‘quv reja va fan dasturlarini o‘zlashtirish bo‘yicha 
o‘quv-tarbiya  faoliyatini  samarali  amalga  oshiruvchi  barcha  xodimlari  va 
talabalari; 
  o‘z  vakolat  doirasida  bitiruvchilarning  tayyorgarlik  darajasiga  javob 
beradigan  oliy  ta’lim  muassasalarining  boshqaruv  xodimlari  (rektor,  prorektorlar, 
o‘quv bo‘limi boshlig‘i, dekanlar va kafedra mudirlari); 
  bitiruvchilarning  tayyorgarlik  darajasini  baholashni  amalga  oshiruvchi 
Davlat attestatsiya komissiyalari; 
  oliy ta’lim muassasasini moliyalashtirishni ta’minlovchi organlar; 
  oliy  ta’lim  tizimini  akkreditatsiya  va  sifatini  nazorat  qiluvchi  vakolatli 
Davlat organlari; 
  ta’lim  yo‘nalishini  ixtiyoriy  tanlash  huquqiga  ega  bo‘lgan  abiturientlar 
va boshqa manfaatdorlar. 
Muayyan ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha bakalavrlar kasbiy faoliyatlarining 
turlari: 
  ilmiy-tadqiqot; 
  tashkiliy-boshqaruv; 
  loyiha – izlanish; 
  ishlab chiqarish, texnologik; 
  umumiy  o‘rta,  o‘rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’lim  muassasalarida 
pedagogik faoliyat; 
  turli xizmatlar ko‘rsatish kabilarni o‘z ichiga oladi. 
Yo‘nalish bo‘yicha fan, texnika va texnologiyalarning zamonaviy yutuqlari, 
kadrlar  buyurtmachilari  talablaridan  kelib  chiqqan  holda  bakalavrlarning  kasbiy 
faoliyat turlarida qo‘shimcha va o‘zgarishlar bo‘lishi mumkin. 
Ta’lim  yo‘nalishi  uchun  malaka  talablarida  quyidagilar  o‘z  aksini 
topgan: 
  bakalavriat ta’lim yo‘nalishining umumiy tasnifi; 

---

  qo‘llanish sohasi; 
  ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha bakalavrlar kasbiy faoliyatlarining tasnifi; 
  ta’lim  yo‘nalishi  bo‘yicha  bakalavrlarning  tayyorgarlik  darajasiga 
qo‘yiladigan umumiy talablar; 
  bakalavrlarning tayyorgarlik darajasiga qo‘yiladigan umumiy talablar; 
  ta’lim  yo‘nalishi  bo‘yicha  bakalavrlarning  kasbiy  faoliyatlariga 
qo‘yiladigan malaka talablari; 
  ta’lim  yo‘nalishi o‘quv rejasi va fan dasturlari mazmuniga qo‘yiladigan 
umumiy talablar; 
  ta’lim  yo‘nalishi  o‘quv  reja  fanlari  bloklari  mazmuniga  qo‘yiladigan 
umumiy talablar; 
  malakaviy amaliyotga qo‘yiladigan talablar; 
  ta’lim yo‘nalishi o‘quv rejasidagi yuklama hajmi; 
  malaka talablarining amal qilish muddati. 
Magistratura  mutaxassisligining  malaka  talablari.  Oliy  ta’limning 
malaka talablari magistratura mutaxassisligi bo‘yicha magistrlar tayyorlash, o‘quv 
reja  va  fan  dasturlarining  o‘zlashtirilishini  amalga  oshirishda  O‘zbekiston 
Respublikasi hududidagi barcha oliy  ta’lim  muassasalari  uchun  talablar  majmuini 
ifodalaydi. Oliy ta’lim muassasasi magistratura mutaxassisligi bo‘yicha magistrlar 
tayyorlash  vakolatiga  ega  bo‘lganda  ushbu  malaka  talablari  asosida  tayyorlangan 
o‘quv reja va fan dasturlarini amalga oshirish huquqiga ega deb hisoblanadi. 
Malaka talabining asosiy foydalanuvchilari: 
  mazkur  ta’lim  sohasining  magistratura  mutaxassisliklari  bo‘yicha  fan, 
texnika  va  ijtimoiy  soha  yutuqlarini  hisobga  olgan  holda  o‘quv  reja  va  fan 
dasturlarini  sifatli  ishlab  chiqish,  samarali  amalga  oshirish  va  yangilash  uchun 
mas’ul oliy ta’lim muassasalarining professor-o‘qituvchilari; 
  ta’lim  sohasi  magistratura  mutaxassisliklarning  o‘quv  reja  va  fan 
dasturlarini  o‘zlashtirish  bo‘yicha  o‘quv-tarbiya  faoliyatini  samarali  amalga 
oshiruvchi barcha xodimlari va talabalari; 

---

  o‘z  vakolat  doirasida  bitiruvchilarning  tayyorgarlik  darajasiga  javob 
beradigan  oliy  ta’lim  muassasalarining  boshqaruv  xodimlari  (rektor,  prorektorlar, 
o‘quv bo‘limi boshlig‘i, dekanlar va kafedra mudirlari); 
  bitiruvchilarning  tayyorgarlik  darajasini  baholashni  amalga  oshiruvchi 
Davlat attestatsiya komissiyalari; 
  oliy ta’lim muassasasini moliyalashtirishni ta’minlovchi organlar; 
  oliy  ta’lim  tizimini  akkreditatsiya  va  sifatini  nazorat  qiluvchi  vakolatli 
Davlat organlari; 
  ta’lim  sohasining  magistratura  mutaxassisliklardan  birini  ixtiyoriy 
tanlash huquqiga ega bo‘lgan bakalavrlar, ota-onalar va boshqa manfaatdorlar. 
Mutaxassislik bo‘yicha magistrlar kasbiy faoliyatlarining turlari: 
  ilmiy-tadqiqot faoliyati; 
  ishlab chiqarish faoliyati; 
  tashkiliy-boshqaruv faoliyati; 
  oliy,  malaka  oshirish  va  qayta  tayyorlash  ta’lim  muassasalarida  ilmiy-
pedagogik  hamda  o‘rta  maxsus,  kasb-hunar  ta’lim  muassasalarida  pedagogik 
faoliyat; 
  konsalting xizmati faoliyati va shu kabilarni o‘z ichiga oladi. 
Mutaxassislik  bo‘yicha  tayyorlangan  magistrlar  kasbiy  faoliyatlarining 
muayyan  turlari  ta’lim  jarayonining  manfaatdor  ishtirokchilari  bilan  hamkorlikda 
oliy ta’lim muassasasi tomonidan aniqlanadi.  
 
2.3. O’quv reja va ishchi o’quv reja. 
 
Ta’lim 
muassasalarida 
ta’lim-tarbiya 
jarayonini 
tashkil 
etishni 
rejalashtiruvchi, asosiy xujjat - o’quv rejalari hisoblanadi.  
O‘quv  rejasi  -  ta’lim  muassasalarida  o‘qitiladigan  fan,  ularning  bo‘limlari, 
o‘qitilish tartibi hamda har bir fanning yil davomida o‘qitilishi, ularning o‘quv yili 
va  haftasida  qancha  miqdorda  o‘tilishi  kerakligini  belgilab  beradigan  rasmiy 
pedagogik  hujjat.  O‘zbekistonda  o‘quv  rejasi  tegishli  vazirlik  tomonidan 

---

tasdiqlanadi.  Bir  tipdagi  ta’lim  muassasalari  uchun  o‘quv  rejasi  yagona  va 
majburiydir. SHu bilan birga, har bir ta’lim muassasasi o‘quv rejasini belgilangan 
miqdorda  o‘zgartirishi  mumkin.  o‘quv  rejasi  O‘quv  rejasining  umumiy  va 
majburiyligi  ta’lim  tizimi  bosqichlarining  uzluksizligini,  jamiyatning  barcha 
a’zolariga ilm olishning bir xil imkoniyatlarini ta’minlaydi. 
O‘zbekiston  Respublikasida  ta’lim  tizimi  barkamol  shaxsni  shakllantirishga 
qaratilganligi  uchun  ham  o‘quv  rejasida  ta’limning  insonparvarlashuviga  alohida 
e’tibor  berilgan.  O‘quv  rejasi  muayyan  qismlardan  iborat  bo‘lib,  ularda  ta’lim 
muassasasi  talabasi,  talabasi  yoki  tinglovchisida  shakllantirilishi  lozim  bo‘lgan 
ilmiy,  ma’naviy,  kasbiy  sifatlar  hamda  amaliy  ko‘nikma  va  malakalar  hisobga 
olingan.
 
 
 
 
 
O’quv rejalari ikki turga bo’linadi: namunaviy va ishchi o’quv rejalar. 
Namunaviy  o’quv  reja  –  oliy  ta’lim  muassasalarining  aniq  bir  ta’lim 
yo’nalishi  yoki  magistratura  mutaxassisligi  uchun  o’rnatilgan  tartibda  Davlat 
ta’lim  standartlariga  asosan  tayanch  oliy  ta’lim  muassasalarining  tegishli 
kafedrasining  yetakchi  professor-o’qituvchilari  tomonidan  turdosh  oliy  ta’lim 
muassasalarining  shu  soha  bo’yicha  yuqori  malakali  mutaxassislarini  hamda 
kadrlarni buyurtmachilarini jalb etgan holda ishlab chiqiladigan me’yoriy huquqiy 
xujjatdir. 
Ishchi  o’quv  reja  -  oliy  ta’lim  muassasasining  aniq  bir  ta’lim  yo’nalishi 
yoki  magistratura  mutaxassisligi  uchun  namunaviy  o’quv  reja  asosida  har  o’quv 
yili uchun ishlab chiqiladigan va o’rnatilgan tartibda OTMning rektori tomonidan 
tasdiqlanadigan o’quv jarayonining asosiy me’yoriy hujjatidir. 
O’quv rejada quyidagilar o’z ifodasini topadi: 
1.  Tayyorlov yo’nalshi (ixtisoslik) 5 kodi va uning nomlanishi, o’qish muddati, 
o’qishni tugatgandan so’ng olinadigan akademik darajasi. 
O’quv reja - oliy ta’limning muayyan  yo’nalishi yoki mutaxassisligi bo’yicha 
o’quv  faoliyati  turlari,  o’quv  fanlari,  kurslarining  tarkibi,  ularni  o’rganishning 
izchilligi va soatlardagi hajmini belgilaydigan me’yoriy xujjatdir. 
 

---

2.  Ta’lim shakli. 
3.  O’quv davrining taqsimoti (jadvali). 
4.  O’quv jarayonining rejasi.  
6.1.O’rganiladigan o’quv predmetlari.  
6.2. Har bir o’quv predmetini o’rganish uchun ajratilgan umumiy vaqt miqdori.  
6.3.  O’rganish  uchun  ajratilgan  vaqtni  –  nazariy,  amaliy  va  tajriba 
mashg’ulotlari,  seminarlar,  kurs  ishlari  va  mustaqil  ta’limga  qanday  miqdorda 
taqsimlanganligi. 
6.4.  O’quv  predmetini  qaysi  kurs,  semestrlarda,  haftasiga  qancha  soatdan 
o’rganish tartibi. 
7. Davlat Attestatsiyasi. 
8. Tanlov fanlarinig ro’yxati 
9. Izohlar 
O’quv 
rejalarini 
ishlab 
chiqishda 
bo’lg’usi 
mutaxassislarda 
shakllantirilayotgan malaka mahoratlari darajasining o’rganilayotgan o’quv fanlari 
miqdoriga  va  o’rganish  davriga  aniq  mos  tushishini  e’tiborda  tutmoq  lozim. 
Bo’lg’usi mutaxasislarning bilim va ko’nikmalarining shakllanishini, har bir fanni 
bosqichma  –  bosqich  chuqur  o’rganishlari,  qulay  va  muhimligini  ham  nazarda 
tutishi kerak bo’ladi. 
O’quv  rejasini  ishlab  chiqishdagi  eng  muhim  masalalardan  biri  o’rganilishi 
lozim  bo’lgan  fanlarni  aniqlashdan  iborat.  Oliy  ta’lim  muassasalarida  o’qitish 
mazmunini aniqlash, odatda, amaliy tajribalar asosida hal qilinadi. 
O’qitish  mazmunini  aniqlashda,  asosan,  oliy  ta’lim  tizimi  oldida  turgan 
asosiy  vazifaga  -  doimo  o’sib  borayotgan  ishlab  chiqarish  sharoitida  faoliyat  olib 
borishga  qobil  malakali  raqobatbardosh  mutaxassislar  tayyorlash  vazifasiga 
asoslaniladi. 
Oliy  ta’lim  yo‘nalishlari  va  mutaxassisliklari  o‘quv  rejalariga 
qo‘yiladigan umumiy talablar:  
Bakalavriatda  o‘quv  rejalari  va  fanlar  dasturlari  umumiy  o‘rta  va  o‘rta 
maxsus,  kasb-hunar  ta’limi  bilan  uzluksizlik  va  uzviylik  ta’minlanishini  inobatga 

---

olgan  holda  ishlab  chiqilishi  va  talabaning  quyidagi  majburiy  fanlar  bloklarini 
o‘zlashtirishini nazarda tutishi zarur: 
  gumanitar, ijtimoiy-iqtisodiy va matematik hamda tabiiy-ilmiy; 
  umumkasbiy fanlar; 
  ixtisoslik fanlari; 
  qo‘shimcha fanlar. 
O‘zbekiston  Respublikasi  Hukumati  qarorlariga  muvofiq  ayrim  oliy  ta’lim 
muassasalari yoki ta’lim  yo‘nalishlari va mutaxassisliklari bo‘yicha boshqa fanlar 
bloklari belgilanishi mumkin. 
Kasb  faoliyati  ko‘nikmalarini  egallash  uchun  malaka  amaliyotlari  o‘tilishi 
nazarda tutilishi shart. 
O‘quv  rejalar  majburiy  o‘quv  fanlari  bilan  bir  qatorda  talabalar  tanlagan 
fanlarni ham o‘z ichiga olishi shart.  
Bakalavriat  ta’lim  yo‘nalishi  o‘quv  rejalarini  o‘zlashtirishda  talabalarning 
o‘quv  fanlariga  oid  bir  qancha  masalalar  va  muammolar  bo‘yicha  mustaqil  bilim 
olishi nazarda tutilishi lozim.  
Bakalavriat  ta’lim  yo‘nalishlari  uning  o‘quv  rejalariga  muvofiq  ravishda 
yakuniy davlat attestatsiyasi bilan tugallanishi shart. 
Bakalavriat  o‘quv  fanlari  bloklari  mazmuniga  qo‘yiladigan  umumiy 
talablar.