Andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti nemis tili va adabiyoti

O’zlashtirma   so’zlar  ( ENTLEHNUNGEN ). 

  Dunyoda  boshqa  xalqlar  bilan  aloqada  bo’lmaydigan,  alohida  ajralib  

yashaydigan  xajqlar  yo’q.  Xattoki,  Janubiy  Amerika  changalzorlarining  

odam  oyog’I  yetmagan joylarida  yashovchi  qabilalar  ham qandaydir  yo’l  

bilan    tashqi    dunyo    bilan    aloqada    bo’lishlari    isbotlangan.    Ularning  

tillarida    ham    o’zga    tillardan    o’zlashgan    so’zlar      kuzatilgan.    Albatta,  

---

qadimda  xalqlarning  bir  joydan  ikkinchi  joyga  ko’chishi,  bosqinchilik  

urushlari,  savdo- sotiq,  diniy  muloqotlari  tufayli  o’zaro  aloqalar  yo’lga  

qo’yilgan.  Ayniqsa  urushlar  tufayli  g’olib  xalq   tilining  mag’lub  xalq 

tiliga,  yoki  aksincha,  mag’lub  xalq  tilining  g’olib  xalq  tliga  o’ta  faol  

ta’siri  natijasida  tillarga  yangi  so’zlar  o’zlashishi  jarayoni  kuzatilgan.  

Xozirgi  zamon  o’zbek  tili  lug’at  tarkibini  1980- yili  chop  etilgan  ikki  

jildli  “ O’zbek  tilining  izohli  lug’ati ”  asosida   tahlil  qilganimizda  arab,  

fors,  rus  tilidan o’zlashgan  so’zlar  ko’pchilikni   tashkil  qilishi  aniqlandi.  

Misol    uchun,    arab    tilidan    o’zlashgan    muallim,  muhandis,  muharrir, 

mudarris, mo’tabar,  muqaddas,  muhokama,  munozara:  fors- tojik tilidan  

o’zlashgan  sartaroshxona,    sartarosh,    darbadar,    dasturxon,  xona,    dutor, 

xo’randa,  pazanda,    sardor,    mardikor,  ro’zg’or,  yakshanba,    dushanba,  

navbahor, badavlat,  ziyokor  kabi  so’zlarni  keltirishimiz  mumkin.  Ushbu  

holatdan  kelib  chiqib,  mustaqillik  yillari  mobaynida “ o’zlikni  anglash”,