Маърузалар матни



Download 496,67 Kb.
Pdf ko'rish
bet53/63
Sana16.07.2021
Hajmi496,67 Kb.
#120657
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   63
Bog'liq
nozirgi ozbek adabiy tili

Savol va topshiriqlar 

 

         1. Bog‘lovchisiz qo‘shma gap nima? 

         2.  Bog‘lovchisiz  qo‘shma  gaplarning  bog‘langan  qo‘shma  gaplarga  o‘xshash  va  farqli 

tomonlari qanday? 

          3.  Bog‘lovchisiz  qo‘shma  gaplarning  ergash  gapli  qo‘shma    gaplarga  o‘xshash  hamda 

farqli tomonlari nimalardan iborat?  

        


4. Bog‘lovchisiz qo‘shma gapni tashkil etgan gaplarning o‘zaro bog‘lanish usllari haqida 

gapiring. 

          5. Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar necha turli bo‘ladi? Misollar orqali tushuntirib bering. 



 

 

10-Mavzu. Murakkab qo‘shma gap 



                                                            

R   e   j   a: 

 

 

1.Murakkab qo‘shma gaplarning xususiyatlari. 

         2. Ergashish yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar. 

         3. Bog‘lanish yo‘li bilan tuzilgan murakab qo‘shma gaplar. 

         4. Bog‘lovchisiz tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar. 

         5. Aralash murakkab qo‘shma gaplar. 

 

 

 



Hozirgi o‘zbek adabiy tilida qo‘llaniladigan ergash gaplarning hamma turlari ham birdan 

ortiq holda kelib yoki boshqa ergash gaplar bilan birga qo‘llanilib murakaab tipdagi qo‘shma gap 

hosil qiladi. 

          Qo‘shma  gapni  tashkil  etgan  ergash  gaplar  bosh  gapdan  anglashilgan  mazmunni  turli 

tomondan izohlaydi, fikrni to‘la va mukammal ifodalashga xizmat qiladi. 

          Murakkab  qo‘shma  gap  tarkibidagi  ergash  gaplar  mazmunan  va  tuzilishi  jihatdan  bir-

biriga zid bog‘lanib, yaxlit bir qurilmani tashkil etadi: 

                          Men o‘zimni inson bilganda

                          Gulga to‘lib bahor kirganda,  

                          Yuragimda havas uyg‘ondi. (H.O.) 

           Murakkab qo‘shma gap tarkibidagi  sodda  gaplar o‘zaro turlicha munosabatda bo‘ladilar. 

Shunga ko‘ra, murakkab qo‘shma gaplar quyidagi ko‘rinishlarga ega: 

         1. Ergashish yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar. 

         3. Bog‘lanish yo‘li bilan tuzilgan murakab qo‘shma gaplar. 

         4. Bog‘lovchisiz tuzilgan murakkab qo‘shma gaplar. 

         5. Aralash murakkab qo‘shma gaplar.          

          Ergashish yo‘li bilan tuzilgan murakkab qo‘shma gapda ergash  gap bir necha bo‘lib, ular 

bitta  bosh  gapga  tobelanadi.  Qo‘shma  gapningbu  turi  bir  necha  ergash  gapli  qo‘shma  gap  deb 

ham yuritiladi. 

Bir necha ergash gapli qo‘shma  gaplarning tobe komponentlari bir bosh gapga alohida-

alohida ergashuvi yoki ketma-ket ergashuvi mumkin. Bunday qo‘shma gapda ergash gaplarning 

bosh gapga bog‘lanish usuli ikki xil bo‘ladi: 

 1. Birgalik ergashuvi orqali birikuvchi murakkab qo‘shma gaplar. 

 2. Ketma-ket ergashuv orqali birikuvchi murakkat qo‘shma gaplar. 

Qo‘shma  gap  tarkibidagi  ergash  gaplarning  biri  ikkinchisi  bilan  grammatik  aloqaga 

kirishmay, o‘zaro teng holatda to‘g‘ridan-to‘g‘ri bosh gapga bog‘lansa, bunday ergashish usuli 

birgalik  ergashish  deyiladi.  Qizlar  chayladay  buzilib,  munchog‘i  uzilib,  oyog‘i    qaltirab, 


Download 496,67 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   63




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish