Dehqon fermer xujaligi iqtisodiyoti. Dehkan farming economy

Qashqadaryo viloyati  tumanlari bo‘yicha xo‘jalikilararo sug‘orish 

tizimining foydalanish koeffitsiyenti (2005–2012-yillar) 

 

t/r 

T u m a n l a r 

O‘rtacha 2005–2012-yillar bo‘yicha 

1. G‘uzor 

0,80 

2. Dehqonobod 

 

0,78 

3. Qarshi 

 

0,82 

4. Koson 

 

0.80 

5. Qamashi 

 

0,81 

6. Kitob 

 

0,79 

7. Mirishkor 

 

0,82 

8. Muborak 

 

0,83 

9. Nishon 

 

0,83 

10. Kasbi 

 

0,79 

11. Chiroqchi 

 

0,80 

12. Shaxrisabz 

 

0,78 

13. Yakkabog‘ 

 

0,78 

Jami viloyat bo‘yicha: 

0,80 

 

Manba: Qashqadaryo viloyat qishloq va suv xo‘jaligi boshqarmasi ma’lumot-

lari asosida tuzilgan. 

 

Hozirgi kunda respublikamizda mavjud sug‘orish tizimlarining 

o‘rtacha foydalanish koeffitsiyenti 0,64 ni tashkil etmoqda. Buxoro, 

Sirdaryo va Jizzax viloyatlarida esa bu ko‘rsatkich o‘rtacha 0,76 ni 

tashkil etib, respublikada  sug‘orish tizimlaridan foydalanish holatining 

eng yuqoriligidan dalolat bermoqda. 

i) Suv resurslari bilan ta’minlanganlik darajasi. Uning dаrаjаsini 

аniqlаshda haqiqatda sarflangan suv miqdorini me’yor asosida berilishi 

kerak bo‘lgan suv miqdoriga taqsimlash zarur. Bunda me’yor -  

o‘simliklarning  ilmiy asoslangan sug‘orish me’yorlaridan kelib chiqqan 

holda belgilanadi va u quyidagi formula yordamida aniqlanadi: 

100%

ХSSМ

SRTD

МBCМ

 

 

 

Bu yerda: 

SRTD

  - suv resurslari bilan ta’minlanganlik darajasi, 

foizda; 

ХSSМ

 – haqiqatda sarflangan suv miqdori, m

3

; 

---

 

191

МBCМ

 – me’yor asosida berilishi kerak bo‘lgan suv miqdori, m

3

. 

Qashqadaryo viloyatining qishloq xo‘jaligi ekinlarini kafolatli suv 

bilan ta’minlash suv resurslarini yaratish uchun xizmat qiladigan 13 ta 

katta-kichik suv omborlari mavjud bo‘lib, bu suv omborlari asosan, 

ekinzorlarni sug‘orish, energetika va suv ta’minotini yaxshilash maqsa-

dida  qurilgandir. Mavjud suv omborlarining loyihaviy suv sig‘ish hajmi 

2539,9 mln m3 ni tashkil etsa, foydali suv yig‘ish hajmi 2308,1 mln m3 

ni tashkil etadi. Viloyatning 512-515 ming gektar sug‘oriladigan yer 

maydonlarini sug‘orish uchun esa 5–6 ming mlrd m

3

  suv  kerak bo‘ladi. 

Viloyat hududida yig‘ilgan bu suv resurslari qishloq xo‘jaligini rivoj-

lantirishga va mahsulot sifatini yaxshilashga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. 

Yer uchаstkаsi-o‘z chеgаrаlаngаn bеlgisi, mаydоni, jоylаshish 

jоyi, huquqiy strukturаsigа (yеr egаsi, yеrdаn fоydаlаnuvchisi va 

bоshqаlаr) egа bo‘lgаn yer sаthining qismi.