Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти

Технологик инновациялар, ресурслар ва ишлаб чиқариш 
қувватларидан 
фойдаланишни 
оптималлаштириш, 
ҳамда 
истиқболли технологияларни ташкил этиш ҳисобига иқтисодий 
кўрсаткичларни яхшилаш имконини беради. 
А.Кляйнкнехт ва Р.Кумбс томонидан таклиф этилган 
инновацияларни яна бир туркумлаштириш белгиси бўлиб, 
янгиликларнинг тармоқ келиб чиқишига хизмат қилади: 

---

225
• истеъмол товарларини ишлаб чиқарувчи тармоқлардаги 
янгиликлар; 
• тиббиётдаги янгиликлар; 
• инвестициявий товарларни ишлаб чиқарувчи тармоқлардаги 
янгиликлар; 
• оралиқ товарларни ишлаб чиқарувчи 
тармоқлардаги 
янгиликлар; 
• саноат мақсадларида қўллаш мумкин бўлган, илмий 
фаолиятда қўлланиладиган янгиликлар; 
• ҳарбий мақсадларда қўлланиладиган янгиликлар. 
Ушбу ёндашув янгиликларнинг иқтисодиётни турли соҳаларига 
диффузиясини назарда тутмайди ва инновацияларнинг сифат 
фарқини акс эттирмайди. 
Янгиликнинг олдинги маҳсулотга муносабати, деб номланган 
туркумлаштириш белгисига мувофиқ қуйидагилар ажратилади: 
¾ ўрнини босувчи (эскирган аналог ўрнига қўлланиладиган ва 
жорий этилган технологик жараёнда кўпроқ самара олишни 
таъминлайдиган); 
¾ рад этувчи (олдин қўлланилган маҳсулот ва жараёнларни ҳеч 
нима билан алмаштирмасдан туриб рад этадиган); 
¾ қайтарувчи (амалиёт давомида бирор хатоликлари маълум 
бўлган инновацияларни ўрнига қайтадан қўлланиладиган олдинги 
маҳсулот ва жараёнлар); 
¾ кашф этувчи (принципиал янги маҳсулот, жараён ва 
хизматларни яратиш воситаси бўлиб хизмат қиладиган); 
¾ ретро янгиликлар (кўп вақт олдин эскирган, аммо 
замонавийлаштирилган ҳолда фойдаланиш мумкин бўлган 
маҳсулот, тамойил ва жараёнлар). 
Яна битта белги сифатида янгилик ҳажми ҳам қўлланилиши 
мумкин бўлиб, унга мувофиқ инновациялар қуйидагиларга 
бўлинади: 
¾ нуқтали (бир нусхадаги янгиликлар); 
¾ тизимли (технологик тизимлар, ташкилий тузилмалар ва ҳ.к); 

---

226
¾ стратегик (ишлаб чиқариш, бошқариш, ташкил этиш 
тамойиллари ва ҳ.к).