Sanovchi o`zgarmas. C++ tilining qo`shimcha imkoniyatlaridan biri.
Sanovchi o`zgarmaslar ENUM xizmatchi so`zi yordamida kiritilib, butun tipdagi sonlarga qulay so`zlarni mos qo`yish uchun ishlatiladi. Masalan,
Nomlangan o`zgarmaslar. C++ tilida o`zgaruvchilardan tashqari nomlangan o`zgarmaslar kiritilishi mumkin. Bu o`zgarmaslar qiymatlarini dasturda o`zgartirish mumkin emas. O`zgarmaslar nomlari dasturchi tomonidan kiritilgan va xizmatchi so`zlardan farqli...
Null ko`rsatkich. NULL - ko`rsatkich yagona arifmetik bo`lmagan o`zgarmasdir. Null ko`rsatkich 0 yoki 0L yoki nomlangan o`zgarmas NULL orqali tasvirlanishi mumkin. Shuni aytish lozimki bu o`zgarmas qiymati 0 bo`lishi yoki `0` simvoli kodiga mos kelis...
5.3-jadval. O`zgarmaslar chegaralari va mos tiplari.
C++ da arifmetik amallar. Ko`p dasturlar bajarilishi davomida arifmetik amallarni bajaradi.
5.6-jadval. Arifmetik amal.
Sizeof 3.14=8
Sizeof 3.14f=4
Sizeof 3.14L=10
Sizeof(char)=1
Sizeof(double)=8
5.7-jadval. Amallar ustivorligi
5.4. Dastur tuzilishi
#define max 10
5.5. Operatorlar
I++;
x*=I;
I=x-4*I;
5.6. Tanlash operatorlari
Agar else qismni yuqori if ga mos qo`yish lozim bo`lsa, figurali qavslar ishlatish lozim.
5.7. Takrorlash operatorlari.
Do-While operatori. Do while ifodasi while strukturasiga o`xshashdir. Bitta farqi shundaki while da shart boshiga tekshiriladi. Do while da esa takrorlanish tanasi eng kamida bir marta ijro ko`radi va shart strukturaning so`ngida test qilinadi. Shart...
Boshida a bajariladi (faqat bir marta), keyin b dagi shart tekshiriladi va agar u true bo`lsa takrorlanish bloki ijro ko`radi, va eng oxirda c da o`zgaruvchilar o`zgartiriladi, keyin yana ikkinchi qismga o`tiladi. for strukturamizni while struktura bi...
5.8. O`tish operatorlari
O`tish operatori GO TO. O`tish operatorining ko`rinishi:
5.9. Funksiyalar
5.10. Matematik kutubxonaning funksiyalari
#include
5.11. Massivlar
Simvolli massivlar. C++ tilida satrlar simvolli massivlar sifatida ta`riflanadi. Simvolli massivlar quyidagicha tasvirlanishi mumkin: Char pas[10]; Simvolli massivlar quyidagicha initsializatsiya qilinadi: Char capital[]=”Buxoro”; Bu holda avtomatik r...
5.12. E`lon fayllari, formatli kiritish-chiqarish.
Diagramma yaratilgandan so`ng, uni tahrirlash uchun tanlansa, lentalar qatorida [Работа с диаграммами] lentalar guruhi hosil bo`ladi. Bunda 3 ta [Конструктур], [Макет], [Формат] lentalar bor.
(( Mustahkamlash uchun savollar.
Ma`lumotlarni saralash va jamlash.
Excelda ma`lumotlar bilan ishlash uchun [Данные] lentasi mavjud. Bu lentada [Поличить внешние данные] tashqi ma`lumotlarni olish, [Подключения] bog`lanish, [Сортировка и фильтр] saralash va filtrlash, [Работа с данными] malumotlar bilan ishlash, [Стру...
Ma`lumotlar bilan ishlash bo`limida 5 ta buyruq bor. [Текст по столбцам] buyrug`i bitta yacheykada yozilgan so`zlarni ustunlarga so`z-so`z qilib olish. Masalan, bitta yacheykada “Bir ikki uch” matnnini kiriting va buyruqni tanlang. Natijada ekrang...
[Структура] oynaning tuzilishi tayyorlash uchun mo`ljallangan. [Группировать] qatorlarni (ustunlarni) guruhlash. [Разгруппировать] yaratilgan guruhlashni o`chirish. Excel oynasining tuzilishini ko`ring.
1.Bitta yacheykaga yozilgan so`zlarni so`zma so`z yacheykalarga joylashtirish qanday amalga oshiriladi ?
2.Excelda ma`lumotlar bilan ishlash uchun qanday lentalar mavjud ?
3.Ustundagi bir xil ma`lumotlar qanday o`chiriladi ?
4.Ma`lumotlarni tekshirish deganda nimani tushunasiz ?
5.Ma`lumotlarni kiritishda necha xil dialog oynadan foydalaniladi ?
6.Ma`lumotlarni jamlash qanday amalga oshiriladi ?
7.Qaysi bo`limda ma`lumotlarni saralash va filtrlash imkoniyatlari bor ?
8.[Ctrl]+[Shift]+[L] qanday vazifani amalga oshiradi ?
9.Ma`lumotlarni saralash usullarini ayting.
10.Foydalanuvchi tomonidan tuziladigan saralash qanday amalga oshiriladi ?
Taqdimot muharrirlari haqida (Microsoft Power Point )
[Анимация] bo`limi asosiy obyektlarga animatsiya o`rnatish uchun foydalaniladigan bo`lim bo`lib, obyektni tanlagandan so`ng [Анимация] buyrug`idan kerakli animatsiyani tanlash lozim bo`ladi. Foydalanilgan animatsiyalar ro`yxatidan boshqa animatsiya ...
Slaydlarda animatsiyadan tashqari harakatlanuvchi tugmalarni ham o`rnatish imkoniyati bor. Buning uchun bosh lentaning [Рисование] bo`limidan [Управляющие кнопки] ni tanlash kerak bo`ladi.
8.15-jadval. Boshqarish tugmachalari
Ixtiyoriy joyga, Web sahifalarga, Ma`lumotga, Qaytish, Kino, rolikka, hujjatga, Ovozga va Yordamga o`tish tugmalridan foydalanilganda ekranga [настройка действия] nomli muloqot oynasi chiqadi. Bu oynaning [перейти по гиперссылке] bandidan kerakli joy...
(( Mustahkamlash uchun savollar.
8.12. Macromedia Flash – grafik muharriri
Shaklga harakat berish va dasturlash
(( Mustahkamlash uchun savollar.
IX BOB. Kompyuter tarmoqlari va internet tizimi
Axborot tizimlari
Kompyutеr tarmoqlari
INTЕRNЕT
Internetga bog`lanish usullari
Internetga ulanishdan oldin internet uchun zarur bo`lgan tushunchalar protokollar, mijozlar va sеrvеrlar bilan tanishish lozim.
SLIP va PPP orqali bog`lanish. SLIP va PPP oddiy tеlеfon tarmoqlarida standart modеm yordamida ishlovchi Intеrnеt dasturiy ta`minotdir. SLIP (Serial Line Internet Protocol) va PPP(Point to Point Protocol)da siz oddiy tеlеfon tarmoqda ishlaysiz. Ish s...
Intеrnеtni ishlash tartibi
Internet xizmatlari
WORLD WIDE WEB. WWW Intеrnеtning eng ommalashgan axborot xizmatlaridan biri sanaladi. Hozirgi vaqtda intеrnеt xizmatining 90 % ga yaqinini WWW xizmati tashkil etadi. O`zbekistonda esa WWW xizmatidan foydalanish 98%ni tashkil qiladi. Intеrnеtga asos so...
Elеktron pochta. Elеktron pochta (e-mail — electronic mail) oddiy pochta vazifasini bajaradi. U bir manzildan ikkinchisiga ma`lumotlarni jo`natilishini ta`minlaydi. Uning eng asosiy afzalligi vaqtga bog`liq emasligida. Elеktron xatlar jo`natilgan zaho...
Gopher xizmati. 1993 yilgacha Internetda keng qo`lanilgan tizimdir. Intеrnеtning Gopher xizmati WWWga monand vazifalarni bajaradi. Barcha axborot Gopher sеrvеrda ma`lumotlar "daraxti" shaklida saqlanadi. Gopherning boshlang`ich katalogi mazkur daraxt...
Usenet tеlеanjumani. 1980 yillarda rivojlangan tarmoqdan turli ma`lumotlari olish imkoniyatini beradigan tizim (User Network so`zidan olingan). 1993 yilda kelib bu tizimdan foydalanish susaydi. Usenet tеlеanjuman tizimi yangiliklarni dunyo bo`yicha ba...
FTP protokoli (File Transfer Protocol). Elеktron pochta, birinchi navbatda, turli kompyutеr tizimlari o`rtasida matnli ma`lumotni almashishga xizmat qiladi. Intеrnеt tarmog`i dan foydalanuvchilar uchun alohida fayllar va yaxlit dasturlarni almasha ol...
Telnet (TerminaL NETwork). Telnet boshqa kompyutеr bilan aloqaga kirishishni ta`minlaydi, Telnet orqali aloqani o`rnatib foydalanuvchi boshqa kompyutеrda go`yoki "o`ziniki" bilan ishlayotgandеk ishlashi mumkin, ya`ni nazariy jihatdan barcha rеsursla...
Mathcadda matn, son yoki formula yozilishi bilan kursor o`z korinishini o`zgartiradi va fragment – fragment tanlab oladi (-rasmga qarang). Mathcad hujjatida amallarini tushunish va bajarish chapdan o`ngga, yuqoridan pastga qarab bajariladi. Agar funk...
Mathcadda ishlash uchun asosan [Matn] asboblar paneli bilan ishlanadi. Uni ekranga chiqarish uchun [View->Tollbar->Math] buyruqlar algoritmi bajariladi. Unda [Calculator] hisob kitob amallari va yozuvlarini bajarish uchun, [Graph] grafiklarni chizish ...
O`zgaruvchi va funksiyalar, vektor, matritsa
Mathacadda foydalanuvchi tomonidan yangi funksiyalarini ham e`lon qilish mumkin. Buning yaqqol misolida ixtiyoriy o`zgaruvchiga parametr kiritilsa, u funksiyaga aylanadi. Funksiyalar bir nechta paramertdan iborat bo`lishi mumkin. Masalan, a(x):=cos(x...
Funksiyalarning qiymatlarini bir nechta qiymatarda ham hisoblash mumkin.
10.6-rasm. Funksiyalarni hisoblash.
10.11-rasm. vektor va matritsalarning ba`zi xususiyatlarini aniqlash
10.9-jadval. Vektor va matritsalar bilan ishlash uchun funksiyalar ro`yxati
Vektor va matritsalarda o`zgaruvchi va funksiyalardan ham foydalanish mumkin.
Grafik yaratish
10.15-rasm. Grafiklar ko`rinishi
Mathcadda grafiklarning qolgan turlariga oid grafiklarni tayyorlash uchun misollar keltiramiz (10.17, 10.18, 10.19-rasmlar).
10.6. Mathcadda dasturlash
Mathcad fan va texnikaning ixtiyoriy masalasini yechish qulayligiga egadir. Ammo shunday masalalar, loyihalar bo`ladiki, ularni dasturlash operatorlari bilan aniqlash, hisoblashga to`g`ri keladi. Mathcadning yana bir imkoniyati bu dasturlash orqali ...
