bo‘lib, Yuqorida VI bo‘yin umurtqasining ro‘parasida halqumdan boshlanadi,
Ko‗krak sohasidan diafragma orqali qorin bo‘shlig‗iga o‘tib, XI Ko‗krak umurtqasi
Qizilo‘ngach joylashishiga qarab uch bo‘limga ajratiladi: Yu q o r i b o‘ y i n q i
s m i – pars cervicalis, VI–VII bo‘yin umurtqalari chegarasiga to‘g‗ri keladi, o‘ r t a k
o‘ k r a k q i s m i – pars thoracica eng uzun qismi bo‘lib, II va X–XI Ko‗krak
umurtqalari ro‘parasiga to‘g‗ri keladi. P a s t k i q o r i n q i s m i – pars abdominalis
eng kalta (taxminan 1–2 sm) bo‘lib, diafragma orqali me‘daning kirish qismiga
Qizilo‘ngach orqa tomondan umurtqa pog‗onasi bilan chegaralanadi, oldindan
353
Qizilo‘ngach.
1–pharynx (pars laryngea); 2–pars cervicalis; 3–pars thoracica; 4–pars
abdominalis; 5–pars cardiaca; 6–diaphragma; 7–qizilo‘ngachning pastki toraygan
qismi; 8–qizilo‘ngachning o‘rta toraygan qismi; 9–qizilo‘ngachning Yuqorigi
toraygan qismi.
Qizilo‘ngachning ikki Yonbosh sohasida adashgan nerv – n. vagus joylashgan.
Qizilo‘ngachning bo‘yin sohasi Ko‗krak qafasiga uning ustki teshigi orqali o‘tadi va
IV–VII Ko‗krak umurtqalari oldida chap bronx bilan kesishib, uning orqa tomonidan
o‘tib, o‘ng tomonga bir oz surilib joylashadi. IX Ko‗krak umurtqasi sohasida,
354
qizilo‘ngachning old tomonida aorta joylashadi va u bir oz chap tomonga surilib,
diafragma orqali qorin bo‘shlig‗iga o‘tib ketadi.
Qizilo‘ngach d e v o r i u ch p a r d a d a n iborat. Uning eng ustki pardasi –
tunica adventitia biriktiruvchi to‘qimadan tuzilgan. Qizilo‘ngachning qorin
bo‘shlig‗idagi qismi ust tomondan qorin pardasi bilan o‘ralgan. Qizilo‘ngachning
muskul pardasi – tunica muscularis esa ikki qavatdan iborat bo‘lib, tashqi qavati
uzunasiga yo‘nalgan, ichki qavati aylana joylashgan muskul tutamidan iborat.
Qizilo‘ngachning Yuqori 1/3 qismi ko‘ndalang-targ‗il muskuldan tuzilgan bo‘lib,
asta-sekin silliq muskul bilan almashadi. Shuning uchun ham uning pastki 2/3 qismi
silliq muskuldan iborat. Qizilo‘ngach, odatda, Yuqoridan pastga qarab qisqaradi.
Qizilo‘ngachning muskul bilan shilliq pardalari (tunica mucosa) o‘rtasida shilliq osti
qavati (tela submucosa) yaxshi rivojlangan. Bu holat shilliq parda harakatchan
bo‘lishini ta‘minlaydi va uzunasiga joylashgan burmalar hosil qiladi. Shilliq osti
qavatida joylashgan qizilo‘ngachning xususiy bezlari o‘z suYuqliklarini qizilo‘ngach
bo‘shlig‗iga chiqaradi. Shilliq parda qizilo‘ngachning ichki qavati bo‘lib, yaxshi
rivojlangan muskul plastinkasiga yaqin joylashgan uzunasiga burmalar hosil
bo‘lishiga va bezlar suYuqligining ajralishiga yordam beradi. Shilliq pardalardagi bez
suYuqliklari uning Yuzasini namlab turadi va ovqat luqmalari yo‘nalishini
osonlashtiradi. Qizilo‘ngachning uch fiziologik toraygan joyi mavjud: birinchi –
qizilo‘ngachning boshlangan qismi (halqumdan boshlangan joyida), ikkinchi –
kekirdakning ikkita bronxga bo‘lingan yeri (qizilo‘ngachning bronx bilan kesishgan
sohasida), uchinchi – qizilo‘ngachning diafragmadan o‘tish joyi.
Qizilo‘ngachning asosiy vazifasi ovqat luqmasi va Yutilgan suYuqlikni me‘daga
o‘tkazishdan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: