В а Х а б о в а. В., Т а д ж и б а е в а д. А., Х а ж и б а к и е в ш. Х

бошланиб кетди. Тортишувлар Хекшер-Олин назариясининг тўғрилигани 
исботлашга қаратилди:
— Ишчи кучини малакали ва малакасиз ишчилар гуруҳига бўлиш ҳамда 
ҳар бир гуруҳнинг экспорт товарларни ишлаб чиқариш харажатларидаш 
улуши ни ҳисоблаш зарур. Америкалик олим Д.Кисинг 1966 йилда эълон 
қилган тадқиқотларида ишчи кучини малакасига кўра 8 хил категорияга 
бўлади. Шу орқали АҚНТда юқори малакали ишчиларнинг ортиқчалиги ва 
малакасиз ишчиларнинг эса етишмаслигини исботлади. Щунинг учун АҚШ 
юқори малакали ишчилар мехратини талаб этувчи махсулотларни экспорт 
қилади. Малакали кадрларни тайёрлашга кетадиган харажатларни капитал 
сарфлар сифатида баҳолаш мумкин дейди. Бу эса малакали ишчилар 
ёрдамида ишлаб чиқарилган товарларнинг капитал сигимкорлиги юқори деб 
ҳисоблашга асос бўлади.
— АҚШ импортида қазиб чиқариш саноати маҳсулотларининг з'луши 
юқоридир. Бу маҳсулотларни қазиб чиқариш катта миқцордаги капитал 
харажатларни талаб қилади. Уз навбатида, бу маҳсулотлардан экспортга 
йўналтирилган тармоқларда кенг фойдаланилади ва шу сабабли АКЩнинг 
экспорт тармоқларида ҳам капитал сигимкорлиги юқори бўлади, деб 
ҳисоблаш мумкин. Америкалик олим Дж.Хартиген В.Леонтьев ҳисоб- 
кигобларини ўша давр учун такрорлади ва капитал кўп талаб қилувчи
300

---

хомашёга боғлиқ тармокдарни эътиборга олмади. Натижада парадокс 
йўқолди ва Хекшер-Олин назарияси уз исботини топда.
— В.Леонтьев ўз тадқиқотларида АҚШ ҳукуматининг ички тармокдарни 
ташқи ракобатдан ҳимоя қилшпга йўналтирилган иктисодий сиёсатини 
эътиборга олмаган. 1971 йилда америкалик олим Р.Бэлдви томонидан амалга 
оширилган қайта ҳисоб-кигобларда ташқи савдо сиёсати хусусиятлари