Умумий физика курсининг «Молекуляр физика» былимини

X. FAZAVIY O’TISHLAR 
 
1.  Moddaning agregat holati va fazasi deganda nima tushuniladi? 
2.  Moddaning to’rt fazasi muvozanatda bo’la oladimi? 
3.  Bug’ nima? To’yingan bug’-chi? To’yinmagan bug’-chi? 
4.  Uchlangan nuqta nima? Kritik nuqta nima? 
5.  Suyuq  fazada  kristall  fazaga,  suyuq  fazadan  gaz  fazaga  (yoki 
aksincha)  uzluksiz  o’tish  kuzatilishi  mumkinmi?  Bir  fazaning  ikki 
fazaga bo’linishi-chi? 
6.  Fazaviy  muvozanat,  fazoviy  o’tish,  fazoviy  diagramma  (yoki 
muvozanat) egri chizig’i deb nimaga aytiladi? 

---

 
92 
7.  Suvning fazoviy diagrammasini yozing va tushuntiring. 
8.  Moddaning  agregat  holati  molekulalarning  o’zaro  ta’siri  potentsial  
energiyasiga  va  molekulalarning  xaotik  issiqlik  harakati  o’rtacha 
kinetik  energiyasiga qanday bog’langan? 
9.  Modda  bir  agregat  holat  chegarasida  turli  fazalarda  bo’la  oladimi? 
Misollarda tushuntiring. 
10. 
Hammomda ba’zi kranlar namlik bilan qoplanganligini, ba’zilari 
esa quruqligini kuzatish mumkin. Nima uchun shunday? 
11. 
Nima  uchun  qishda  tinch  ob-havoli  kunda  qor  yog’ayotgan 
bo’lsa, sezilarli iliqlik aniqlanadi? 
12. 
Kiyimlarni  kuyadan saqlash uchun  naftalindan  foydalaniladi.  Bu 
yerda naftalinning qaysi xossasidan qo’llaniladi? 
13. 
Xonadon  sohibi  mevalarni  maxsus  yerto’lada  sovuqdan  asrash 
maqsadida yerto’laga yog’och idishda suv kiritib quydi. U to’g’ri ish 
qildimi? 
14. 
Qaynagan suvdan kuyish yomonmi yoki bug’danmi? 
15. 
Kuchsiz  sovuq  shamolsiz  havoda,  shamolli  havodagi  kuchsiz 
sovuqqa qaraganda oson ko’chadi. Buning sababi nimada? 
16. 
Nima uchun fontanlar jazirama issiqni yengadi? 
17. 
Nima uchun tog’ning yuqori qismlarida go’sht yomon pishadi? 
18. 
Nima  uchun  choyni  aralashtirilib  turilsa,  uni  puflab  turilsa,  uni 
likopchaga quyilsa, tezroq soviydi? 
19. 
Nima  uchun  ovqatni  oddiy  kastryulkadagiga  qaraganda 
«skorovarka»da tezroq pishirish mumkin? 
20. 
Nima uchun rezina kiyimda issiqqa chidash qiyin? 
21. 
Nima uchun suvni so’ruvchi nasos  yordamida  ko’tarish  mumkin 
bo’lgan eng katta balandligi 15
0
S da 6,75 m, 40
0
S da 5,3 m ga teng? 
22. 
Nima  uchun  hali  qaynamagan  suyuqlik  tubida  hosil  bo’lgan 
pufakchalar yuqoriga ko’tarila borib kichiklashadi va yo’qoladi? 
23. 
Nima  uchun  qish  paytlarida  xizmat  xonalari  ichidagi  namlik 
odatda 10-15% chegarasida ushlanadi? 
24. 
Nima  sababdan  yozda  hovuz  va  ko’llardagi  suv  temperaturasi 
atrof-muhit  temperaturasidan  past  bo’lsada,  suvda  issiqroqdek 
tuyuladi? 
25. 
Nima  uchun  arqonga  osilgan  yuvilgan  kiyim  quriydi,  agar  u 
uyum qilib qo’yilsa qurimaydi? 
26. 
Qachon havoda namlik  katta:  0
0
S temperatura  ostida qor aralash 
kuz  yomg’iri  yog’ayotgandami  yoki  nisbiy  namligi  35%  bo’lgan  
35
0
S temperaturali jazirama yoz havosidami?