Falsafa kafedrasi «tabiatsnunoslik falsafasi»

(e.a. 384-322 y) ta’li-moti bu falsafaga asos bo‘ldi. Bu ta’limotga ko‘ra butun mod-

•shy  borliqning  negizi  ibtidoiy  materiyadir.  U  abadiy,  yo‘qdan  bor  bo‘lmaydi  va 

yo‘qolmaydi.  Uning  tabiatdagi  miqdori  o‘zgar-maydi.  Ibtidoiy  materiyaga  biz  seza 

oladigan va o‘zaro qarama-qarshi 4 ta asosiy sifat - issiqlik, sovuqlik, quruqlik, nam-

lik  xosdir.  Moddalarning  xilma-xil  bo‘lishi  ana  shu  sifatlar-ning  turli  nisbatda  o‘zaro 

ko‘shilishidan kelib chiqadi. Aris-totel bu sifatlarni jufti bilan qo‘shib, Empedoklning 4 

ta elementiii keltirib chiqardi - tuproq, suv, olov, havo. 

Aristotelning  fikricha,  asosiy  sifatlar  ibtidoiy  materiya  bilan  ajralmas  holda 

bog‘langan emas, bu sifatlarni materiya-dan ajratib olish yoki unga qo‘shish mumkin. 

Masslan,  suvni  isitsak,  undan  sovuqlikni  olib,  issiqlik  bergan  bo‘lamiz,  suv 

bug‘lanadi, Aristotel bo‘yicha «havo»ga aylanadi. 

---

Qadimgi  grek  faylasuflari  tabiatda  voqe  bo‘ladigan  hodi-salar  to‘g‘risida  faqat 

kuzatishlarning  o‘zigagina  tayanib,  umu-miy  tushuncha  hosil  qilish  bilan 

chegaralanar  edilar.  Fai  yo‘q  edi.  Asosiy  e’tibor,  abstrakt  nazariyalarga  qaratilgan 

edi.  Xuddi  shu  davrlarda  boshqa  mamlakatlarda  kimyoviy  o‘zgarishlar  haqidagi 

amaliy ma’lumotlar asta-sekin to‘planayotgan edi.