Falsafa kafedrasi «tabiatsnunoslik falsafasi»


o‘rtasida  «kod»langan  munosabatlar-ning



Download 0,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet32/82
Sana08.07.2021
Hajmi0,55 Mb.
#112546
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   82
Bog'liq
tabiatshunoslik falsafasi

o‘rtasida  «kod»langan  munosabatlar-ning  vujudga  kelishi  bilan  belgilanadn. 

Oqsillar va nuk-lein kislotalarning o‘zaro  munosabatlari natijasida jonli  moddalarning 

quyidagi  xossalari  paydo  bo‘ldi:  o‘z-o‘zidan  ko‘payish,  nasliy  informatsiyani  saqlay 

olish  va  uni  avlodlarga  uza-tish.  Probiontlarning  keyingi  rivojlanishi  taxminan  3,5 

milliard yil davomida amalga oshgan deb taxmin qilinadi. 

Jonli  sistemalarning  quyidagi  etaplarni  ko‘rsatish  mumkin:  Moddiy  jihatdan 



hayotning vujudga kelishi uchun eng avvalo uglerod zarur. Yerdagi haet mana shu 

element asosida vujudga kelgai. Vaholanki hayotni kremniy asosida vujudga kelishini 

ham  taxmin  etish  mumkin.  Nima  uchun  haet  uglerod  asosida  vujudga  keldi? 

Uglerod atomlari katta (gigant) yul-duzlar qa’rida hosil bo‘lib, hayotning hosil bo‘lishi 

uchun  yetar-li  miqdorda  mavjud.  Uglerod  atomlari  turli-tumai  (million-lab) 

harakatchan, elektr o‘gkazuvchanligi past, gelsimon, suv bi-lan to‘yingan, uzun zanjirli 

strukturali molekulalarni hosil qila oladi. Uglerodning vodorod, kislorod, azot, fosfor, 

ol-gingugurt,  temir  bilan  hosil  qilgan  birikmalari  juda  ham  qimmatbaho  bo‘lgan 

katalitik, quruvchi, energetik, informasi-on va boshqa xususiyatlarga egadir. 

Radioastronomik tadqiqotlarga ko‘ra abiogen kelib chiqish-ga ega bo‘lgan organik 

moddalar Yer vujudga kelgan davrdayoq mavjud bo‘lgan. 

Evolyusion jarayonning dastlabki davrlaridan boshlab to bizning zamonamizgacha 

bo‘lgan  manzaralarini  paleontologiya  fani  -  qadimgi  hayot  haqidagi  fan  o‘rgaiadi. 

Paleontolog olim-lar uzoq o‘tmish davrlarni yer qatlamlarida tosh bo‘lib qotib qolgan 

organizmlarning qoldiqlari asosida o‘rganadilar. Shu-ning uchun geologik qatlamlarni 

obrazli ravishda Yer tarixi-niig tosh sahifalari desa bo‘ladi. Ularning yoshini va ularda 

qolib  ketgan  qazilma  organizmlar  qoldiqlarining  yoshini  geoxroiologiya  usullari 

yordamida aniqlanadi. 

Geologik qatlamlarning yoshini nisbin geoxronologiya usullari yordamida aniqlashda 

eng  yuqori  qatlam  -  eig  yosh  qat-lam  degan  tasavvurdan  kelib  chiqiladi.  Bundan 

tashqari har bir geologik davrning  o‘ziga  xos  o‘simlik  va  hayvonot dunyosi  mav-jud 

bo‘lganligini  ham  hisobga  olinadi.  Absolyut  geoxronologiya  usullari ba’zi kimyoviy 

elementlarning  tabiiy  radioak-tivligi  xususiyatiga  asoslangandir.  Ushbu  hodisani  vaqt 

etalo-ni  sifatida  amaliyotga  tatbiq  etishni  birinchi  bo‘lib  fraisuz  olimi  Per  Kyuri 



(1859-1906)  taklif  etgan.  Radioaktiv  yemi-rilish  reaksiyasi  tezligining  doimiyligi  Yer 

tarixining  yagona  xronologik  shkalasini  ishlab  chiqnshda  qo‘llash  mumkin  ekaili-gini 

ko‘rsatar  edi.  Keyinchalik  bu  masalani  E.  Rezerford  va  boshqa  olimlar  ishlab 

chiqishgan. Radioaktiv izotopning yemi-rilish reaksiyasining tezligi yarim yemirilshn 



davri  bilan aniqlanadn.  Bu  shunday  davrki  uning  mobaynnda  atomlar-ning  har 



Download 0,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   82




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish