Mikrobiologiya (Ma’ruza matnlari)

5.Tarkibida temir bo‘lgan organik birikmalar minerallanishi.

 Temir 

kam miqdorda bo‘lsa xam xamma tirik organizmlar uchun eng zarur element. 

Inson qonidan boshlab mikroorganizmlardagi nafas olish fermentlaigacha 

---

temirga muhtoj. Chunki bu element oksidlanish qaytarilish amalga oshishiga 

eng moyil elnment. Temir o‘z valentligini oson o‘zgartirib Q2 va Q3 valentlikka 

aylana bilish qobiliyati, oksidlanish qaytarilishda, ya’niy elektron chiqarib 

yuborish va qabul qilishda juda ahamitli. Tuproqda temir organik va 

onarganikshakilda bo‘ladi. Organik shakli fermentlaridan katalaza, 

perioksidaza, temir sitoxroloksidaza, temirporfirinlik birikmalari tarkibida 

bo‘ladi. Ko‘pchilik xemosroganogeteretrof (bakteriya, aktinomisitlar, 

zamburuglar) temirni minerallashtirish qobiliyatiga egalar.   Bular ta’sirida 

aerob sharoitida temir organik birikmalaridan ajralib chiqadi va temir oksidi 

gidratlarni hosil qilib cho‘kmaga o‘tadi. Ammo, bu jarayon 

mikroorganizmlarning temirga emas, u bilan birikma hosil qilgan organik 

moddaga ta’siri natijasida sodir bo‘ladi.