O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi


-mavzu: Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: Sharq falsafasi



Download 3,89 Mb.
Pdf ko'rish
bet21/408
Sana07.07.2021
Hajmi3,89 Mb.
#111120
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   408
Bog'liq
Andijon mashinasozlik instituti

2-mavzu: Falsafiy tafakkur taraqqiyoti bosqichlari: Sharq falsafasi 
Reja: 
1. Qadimgi Sharq falsafasining vujudga kelishi va xususiyatlari.  
2. Qadimgi Hindiston, Xitoy va Markaziy Osiyoda falsafiy qarashlar. 
3. O'rta asr Sharq falsafasi rivojlanishining umumiy belgilar.  
4. O'rta asr Sharq falsafasi. Markaziy Osiyo falsafasi.  
 
Qadimgi  Sharqda  asotiriy  tasavvurlar  va  falsafiy  bilimlarning  paydo  bo‘lishi.  Sharq    qadimiy    madaniya  
o`chog`i    va    jahon    sivilizatsiyasining    beshigi    deya    bejiz  ta`riflanmagan.  G`arb  madaniyati  tarixini 
o`rganishjarayonida Ovrupasentrizm  nazariyasi og`ib  ketish g`ayriilmiy  bo`lgani   kabi,   masalaning  Sharq  bilan  
bog`lik  jihatinin  tahlil  etganda  ham  Osiyosentrizm g`oyalari ta`siriga tushmaslik lozim.  
Shu    bilan    birga,    Sharqninng    o`ziga    xosligi,    unga    mansub    bo`lgan    madaniy    taraqqiyot    jahon 
sivilizatsiyasining beshigi, dunyo xalqlari rivojiga qo`shilgan munosib hissa ekani ham sir emas. Bu hol jahonning  
barcha    xolis    mutaxassis    olimlari    tomonidan    e`tirof    etiladi.    Qolaversa,    Vatanimiz  sivilizatsiyasining  Sharq 
sivilizatsiyasi  quchog`ida  voyaga  yetgani  va  uning  qadriyatlarini  o`zida  aks  ettirganini,  unga  va  butun  dunyo 
madaniyatiga ulkan ta`sir ko`rsatganini doimo esda tutish darkor.  
Sharq    madaniyati    taraqqiyotining    ilk    davrlari    deganda,    ko`pgina    mutaxassislar    bizninng  Vatanimiz 
o`tmishini, Misr, Bobil va insoniyat tarixining eng qadimgi sivilizatsiyalaridan biri bo`lgan Shumer davrlarini esga 
oladi.  Bularning  har  biri  insoniyat  tarixida  jamiyat  hayoti,  qadriyatlar  tizimining  o`ziga    xosligi,    boshqarish    va  
iqtisodiy    jarayonlarning    muayyan    tarzda    namoyon    bo`lishi    bilan  tavsiflanadi.    Ushbu    madaniyat    o`choqlari  
haqida  maktab  ta`limi  jarayonida  «Eng  qadigi  tarix» darsliklari orqali ma`lumot berilgan. Zukko talabalar o`sha 
davrlarda  qanday  siyosiy  jarayonlar  kechgani,  qanday  podsholik  va  imperiyalar  bo`lganini  yaxshi  biladi.  Qadimgi 
SHarq falsafasi insoniyatning ilm, fan, m‘naviy taraqqiyotining debochasi hisoblanadi. Ularning rivojlanishi, o‘ziga 
xosligi va betakrorligidan qat‘iy nazar, ayrim umumiy qonuniyatlarga ega. 


Birinchidan,  falsafiy  tafakkur  SHarqda  ijtimoiy  ongning  dastlabki  shakli  sifatidagi  mifologiya  negizida 
vujudga  kelgan.  Mifologiya  inson  o‘zini  atrof  muhitdan  ajratishga  va  hodisalarni  tabiiy  sabablarga  muvofiq 
tushuntirishga qodir emasligi bilan tavsiflanadi. Inson dunyoni va undagi barcha hodisalarni xudolar va qahramonlar 
harakati  bilan  tushuntiradi.  Ammo  mifologiyada  insoniyat  tarixida  ilk  bor  bir  qancha  falsafiy  masalalar  ham 
qo‘yiladi: dunyo qanday vujudga kelgan va u qanday rivojlanadi; hayot va o‘lim nima va h.k.  
Ikkinchidan, SHarq falsafasi sinfiy jamiyat va davlat paydo bo‘lishi bilan ijtimoiy ong shakli sifatida vujudga 
kelgan. Masalan, qadimgi Hindistonda falsafaning vujudga kelishi taxminan uning hududida quldorlik davlatlari 
shakllana boshlagan miloddan avvalgi I ming yillikda yuz bergan.  Xitoyda falsafa jamiyatning sinfiy tabaqalanish 
jarayoni boshlangan, chunonchi: jamoalar kasodga uchrab, yangi yer mulkdorlari va shahar boylarining iqtisodiy va 
siyosiy qudrati osha boshlagan miloddan avvalgi VI-V asrlarda vujudga kelgan.  

Download 3,89 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   408




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish