Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта маҳсус таълим вазирлиги

 
 
3.1. Безакли-бадиий пардозбоп қопламалар 
Ҳимоя қопламалари, бинонинг ташқи қисмларини атроф-муҳит 
таъсиридан ҳимоя қилади. У кимёвий ва электрокимёвий ишлов бериш 
натижасида ҳосил қилинадиган қоплама темир ва нотемир турларига 
бўлинади. 
Қоплама суртишдан олдин, юзани тайёрлаш қуйидаги усуллар билан 
бажарилади: 
-механик - ишқаловчи (абразив) ларда, барабанларда, кварц ва шу 
кабилар билан ишлов бериш; 
-кимёвий 
ва 
электрокимёвий- 
юзадаги 
мойларни 
эритиш, 
электрокимёвий силлиқлаш ва шу кабилар билан ишлов бериш; 

---

-термик- юзага иссиқлик билан ишлов бериш. 
Ашё юзасини тайёрлашда ундан қоплама ҳосил бўлишига тўсқинлик 
қилувчи моддалар йўқотилади, кейин юза текисланади ва тозаланади. 
Кимёвий ва электрокимёвий қопламалар темир конструкция ва 
буюмларнинг ташқи муҳит таъсирида занглашининг олдини оладиган 
эримайдиган парда ҳосил бўлади. Бундай қопламалар оксидли, сульфидли ва 
кимёвий турларга бўлинади. 
Шунингдек, бундай қопламалар анодли ва катодли турларга бўлинади. 
Анодли қоплама олиш учун сувли эритмадаги электролитлар кўпроқ 
манфий потенциалга, катодлида эса мусбат потенциалга эга бўлади. 
Қопламани ҳосил қилишда, электр ва кимёвий чўктириш, қотишмали 
қоплама ҳосил қилиш, қопламани қиздириб сепиш, диффузия муҳитида ишлов 
бериш каби усуллари мавжуд. 
Нотемир қопламалар юзада табиий ва сунъий нотемир ашёларни 
суртиш натижасида ҳосил бўлади. Бундай қопламаларга - лок-бўёқлар, 
полимер (резина, юпқа парда), силикат эмали ва сопол қопламалар киради. 
Газ алангасида чанглатиш усули полиэтилен, полиамид, битум, ва ҳ.к. 
асосида қопламалар олишда ишлатилади. Полимерни чанглатиб, 0,15-0,25 мм 
ўлчамдаги кукун заррачаларни таъминот бочкасидан сўриб олиш ва ацетелин 
алангасида эритилиб сиқилган ҳаво билан юзага писталетга ўхшаш ас модулда 
сепиш билан амалга оширилади. 
Бўялган қоплама олиш учун полимер кукунга уни чанглатиш жараёнида 
ҳар хил рангли пигментлар (сажа, қизил ва сариқ кадмий, хром, ультрамарин) 
қўшилади. Қопламанинг адгезиясини яхшилаш учун юзани олдиндан қум 
билан ишлов бериш тавсия этилади. 
Охирги пайтларда пўлат буюмлари полиэтиленполиамин қотирувчи 
қўшилган эпоксид смоласи билан қопланмоқда. Бу қоплама яхши ялтирайди, 
кимёвий ва ҳарорат таъсирига чидамли, шунингдек электр токидан 
муҳофазалаш хусусиятига хам эга.