Toshkent arxitektura qurilish instituti pedagogika psixologiya fanidan mustaqil ish

Fan sifatida pedagogik-psixologiyaning vujudga kelishi, uning 

rivojlanish tarixi va hozirgi holati. 

 

Hozirgi vaqtda pedagogik psixologiya sohasidagi ilmiy tekshirish ishlarining 

muvaffaqiyati uchun ta’limning quyidagi sohalariga e’tibor berish kerak. 

1.  Ona tili o’qitish psixologiyasi. Bu soha o’quvchilarda ona tili fanidan bilim, 

iqtidor va malakalar hosil qilish usullarini topish masalalarini o’rganadi. Bu 

yozishga,  o’qishga,  orfografiya  va  grammatikani  o’rgatish  masalalarini  o’z 

ichiga oladi.  

2.  Chet  tilini  o’qitish  psixologiyasi.  Bu  bo’lim  chet  tilidan  to’g’ri  gapirish, 

o’qish, yozish va tarjima qilish masalalarini o’z ichiga oladi. 

3.  Matematika  o’qitish  psixologiyasi.  Bu  bo’lim  matematik  fanlarni  to’g’ri 

o’zlashtirish masalalarini o’rganadi. 

---

4.  Geografiyani  o’qitish  psixologiyasi.  Bu  bo’lim  geogrifik  bilimni  tez  va 

mustahkam o’rganish masalalari bilan shug’ullanadi. 

5.  Mehnat talimi psixologiyasi. Bu bo’lim mehnat madaniyati va o’quvchilarda 

ijtimoiy  mehnatga  ongli  munosabat  hissini  tarbiyalash  muammolarini  o’z 

ichiga oladi. 

O’qitish o’quvchining bilim faoliyatini o’stirish bo’lib, ikki tomonlama jarayondir. 

Bu  jarayon  o’qituvchi  va  o’quvchi  tomonidan  amalga  oshiriladi.  Bu  jarayonda 

o’qituvchi  tomonidan  o’quvchilarga  ularning  yoshi  va  individual  hususiyatlari 

hisobga  olingan  holda  fanlar  asoslari  singdiriladi.  O’qituvchining  faol  faoliyati 

tufayli  o’quvchilarning  bilimlarni  o’zlashtirish  maqsadi  amalga  oshiriladi. 

Bilimlarni  o’zlashtirish  o’quvchining  bilish  faoliyatidir.  Bu  faoliyat  tufayli 

o’quvchilarga  bilim,  iqtidor,  malakalar  singdiriladi,  ular  shaxsi  shakllantiriladi. 

O’qish  faoliyati  tufayli  o’quvchilar  tabiat  va  jamiyatga  doir  bilim  asoslari  bilan 

qurollanadilar. 

 

Hozirga  vaqtda  ta’limning  bir  qancha  shakllari  bor.  Bular  o’quvchining 

obektiv  olamga  faol  munosabatida  nomoyon  bo’ladi  va  uning  oyin,  mehnat  va 

o’qish faoliyatida aks etadi. 

 

Shuni  ta’kidlash  lozimki,  o’quvchining  faoliyati  davomida  bilim  o’zgarib. 

Aniqlashib boradi. O’quvchining bilim zonasi uning og’zaki va yozma nutqi orqali 

yuzaga chiqadi. Bu jihatdan o’quvchilarning bilimi quyidagi sifatlarga ega bo’ladi. 

A qat’iyan ilmiy; 

B  sistemali;  

c)  tushunarli; 

D  har tomonlama chuqur; 

e)  hayot tajribasi bilan bog’langan; 

f) harakatchan – operativ (hamma sohlarda foydalanishga imkon beradi). 

O’qish  faoliyati  bilish  jarayoni  bo’lib,  o’quvchi  psixologik  holatlarining 

barcha tomonlarini o’z ichiga oladi.  

 

O’quvchilarning  ilmiy  bilimlarni  egallashlariga  yordam  beradigan  omillar 

quyidagilardan iborat: 

---

1.  Hissiy bilish. Hissiy bilish sezish, anglash, tushunishdan boshlanadi. 

2.  Ilmiy  bilimlarni  idrok  qilish.  Idrok  qilish  narsa  va  hodisalarning  ichki 

hususiyatlarini, muhim xossalarini bilishga imkon beradi. 

3.  Ko’rsatmalilik. Ko’rsatmalilik materiolini muvaffaqiyatlari o’zlashtirishning 

zarur  shartidir.  Pedagogik  psixologiyada  ko’rsatmalilikning  bir  qancha 

turlari bor.