Mehnat vazirligi respublika aholi bandligi va mehnatni muhofaza qilish ilmiy markazi

Rezervuar  devorlari.  Barcha  turdagi  va  turli  sig‘imga  ega  bo‘lgan 
rezervuarlarda uning devorlari asosan monolit temirbetondan (yoki torkretbeton 
asosida)  quriladi.  Devorlari  yig‘ma  temirbetondan  bo‘lgan  rezervuarlar  ayrim 
hollardagina quriladi. Buning asosiy sababi yig‘ma temirbeton  devor panellari 
hamda  tubi  bilan  choklarini  monolit  birlashtirish  ko‘p  mehnat  talab  qiladi. 
Monolit temirbetonda  esa betonlash paytida choklar hosil bo‘lmaydi. 

---

  66 
 
 
Silindrsimon  temirbeton    rezervuarlar  devorlarining  qalinligi  120  mm  dan 
160  mm  ga  o‘zgaradi.  Oddiy  va  oldindan  zo‘riqtirilgan  temirbetonlarda 
devorning  qalinligi  bir-biridan  farq  qilmaydi.  Nazariy  jihatidan  olganda 
oldindan  zo‘riqtirilgan  temirbeton    devorning  qalinligi  oddiy  temirbetondan 
tayyorlangan devornikiga qaraganda kichikroq qilib qabul qilinishi mumkin. 
Agar  shunday  qilinsa,  beton  qorishmasini  yotqizishda  beton  etarli  darajada 
zichlanmay  qolishi  hamda  uning  suv  o‘tkazmaslik  talablarini  ta’minlash  qiyin 
bo‘ladi.  Undan  tashqari  beton  yaxshi  zichlanmasligi  natijasida  talab  qilingan 
sifatga ega bo‘lmaydi. 
Rezervuar  sig‘imining  hamda  balandligining  10  m  dan  ortishi  rezervuar 
devorlarining  qalinligini    keskin  ortishiga  olib  keladi.  Aksariyat  hollarda 
rezervuar  devorlarining  balandligi  o‘zgaruvchan  kesimga  ega  bo‘ladi.  Katta 
sig‘imli  rezervuarlarni  loyihalashda  (sig‘imi  30000  m
3 
  dan  ortiq)  devorning 
yuqori  qismi  qalinligi  pastki  qismidagi  qalinligidan  ikki-uch  barobar  kamroq 
bo‘lishi mumkin. 
To‘g‘ri to‘rtburchakli rezervuar devorining qalinligi, sig‘imi bir xil va bir xil 
beton  qo‘llanilganssilindrsimon  rezervuarlarnikiga  qaraganda  kattaroq  bo‘ladi. 
Devor  yuqori  qismining  qalinligi  kamida  200  mm  ni  tashkil  qiladi.  Agar 
devorning  qalinligini  kamaytirib,  uni  150  mm  ga  keltirsak,  demak  devorda 
pilyastrni  borligi  nazarda  tutilgan.  Bunday  turdagi  rezervuarlarning  devori 
o‘zgaruvchan  kesimga  ega  bo‘ladi:  devorning  qalinligi  uning  balandligi 
bo‘yicha  o‘zgaradi  va  qalinliklari  orasidagi  farqlar  1,5  barobar  yoki  undan 
ko‘proqni  tashkil  qiladi.  Kamdan-kam  hollardagina  devorning  qalinligi  uning 
balandligi bo‘yicha o‘zgarmas bo‘ladi.