Umumiy o'rta ta'lim maktabi direktori: Farg ona

VI-Darsda foydalaniladigan  metodlar:  Hamkorlik texnologiyasi,  "Aqliy  hujum" ,

VII-Darsda foydalaniladigan jihozlar:  ko'rgazmalar

VIII-Tashkiliy qism:

a)salomlashilsh 

b)navbatchi axboroti

c)davomatni aniqlash 

d)uyga  vazifani tekshirish

IX-Darsning  rejasi:

a)o'tilgan  mavzuni  takrorlash 

b) yangi  mavzu  bayoni 

c)mustaxkamlash. 

d)  O'quvchilarni 

baxolash

X-O'tilganlarni  takrorlash:

Adabiy asarlar kishining didi, axloqi, bilimlari boyishiga kuchli  ta’- 

sir ko£rsatishini  biror  asar  misolida  isbotlashga  urining.

Adabiyot  daftaringizga  ulug‘  kishilaming  socz,  adabiyot  va  kitob 

o‘qishning ahamiyati to‘g‘risida aytgan hikmatlaridan beshtasini topib 

yozib keling va sinfdoshlaringizga o‘qib bering.

XI-Yangi  mavzu  bayoni:

Muhtaram  o ‘quvchi!  Siz  kundalik  hayotingizda  katta  yoshdagi 

yaqinlaringiz  yoki  muallimlaringiz  bilan  muloqot  va  suhbatlaringizda 

ulaming  o‘z  fikrlari  yoki  o‘git-nasihatlarinmg ta’sirliroq  chiqishi uchun 

har xil maqol  va masallarga,  ya’ni  hikmatli  so‘zlar  yoxud  kichik-kichik 

ibratli voqealarga murojaat etishlariga e’tibor qilgan boclsangiz kerak. Av- 

valgi  darslardan  bilib  borayotganingizdek,  maqol  yoki  masal  orqali 

ifodalangan fikr oddiy xabar yo  axborot tarzida bildirilgan  mazmundan 

ko‘ra  albatta  ta’sirliroq  bo£lib,  xotirangizda  uzoq  vaqt  saqlanib  qoladi. 

Odatda, bilimlari chuqur, hayotiy tajribalari boy bo‘lgan kislular shunday 

so‘zlashadi.  Ana  shunday  so‘zlash  usulini  yevropaliklar  «Ezop  tilida 

soczlash» yoki «Ezopona til» deb yuritishadi.

Xo‘sh, nega bunday ibora paydo bo‘lgan,  Ezop degani kim, qabilida 

savol  tug‘ilishi  tabiiy.  Bu  savollarga  javob  topish  uchun  qadimiy

5

---

Yunonistonga,  ya’ni  hozirgi  dunyo xaritalariga  Gretsiya,  Makedoniya 

nomi ostida kiritilgan mamlakatlar va o‘sha atroflardagi ko‘hna davlatlar, 

shaharlar tarixiga  murojaat  qilishimiz  kerak.

Rivoyatlarga ko£ra, miloddan awalgi VI asrlarda Yunonistonda qul- 

doriik  tuzumi  hukm  surgan  paytda  qullar  orasidan  yetishib  chiqqan 

nihoyatda aqlli,  ammo o‘ta badbashara,  xunuk bir donishmand bo‘lib, 

uni Ezop deb atashgan ekan. Uning asli kelib chiqishi o‘sha davrlardagi 

Frigiya  mamlakatidan  bo‘lib,  urushlar  natijasida  qul  qilib  olinib, 

Yunonistonga  kelib  qolgan.  Aql-u  farosati,  topqirligi  bilan  o ‘z 

xo£jayinlarining mushkullarini oson qilib,  hurmat va e’tibor qozongan. 

Hatto  shaharlami  bosqinlardan  asrab,  podshohlarni  qirg‘in-barot 

urushlardan  to‘xtatib  qolgan.  Oxir-oqibat  o‘zini  qullikdan  xalos  etib, 

Lidiya shohi  Krez saroyida xizmat qilgan,  so‘ng  Vavilon shohi  Likurg 

saltanatida  xazinabon  darajasiga  ko‘tarilgan.  Keyinroq,  haqgo‘yligi, 

adolatparastligi,  kinoyali  achchiq  tili  uchun  ko‘rolmagan,  hasadgo‘y 

dushmanlari uni Delfa shahrida tog‘ qoyasidan otib yuborib, oldirganlar.

Ezop  hayoti  haqidagi  m a’lumotlar  o ‘sha  davrdagi  va  undan 

keyingi  asrlardagi  solnomachilar  tomonidan  yozib  qoldirilgan  ri- 

voyatlar,  ibratli  hikoyatlar orqali yetib  kelgan.  Uning  500  ga yaqin 

masallari  qadim  davrlardayoq  jamlanib,  «Ezop  masallari»  nomi 

ostida kitob qilingan va donishmandlik o‘gitlari sifatida butun dunyoga 

tarqalgan.

«Ulug‘  masalchi»ning  o‘zi  haqida  rivoyatlar  ham juda  ibratomuz. 

Masalan, ulaming birida hikoya qilinishicha, Ezopning xo‘jayini safarga 

otlanar ekan, o‘z qullariga yuklarni bo‘lib olib, ko‘tarib ketishlari lozim- 

ligini  buyuradi.  Ezop  ulaming  oldiga  kelib,  o‘ziga  yengilroq  yuk 

berishlarini  iltimos  qilganida,  qullar  uning  o‘zi  tanlab  olishiga  ruxsat 

beradilar.  Ezop  borib,  to‘rt  kishi  zo‘rg‘a  ko‘taradigan  non  solingan 

qutini tanlaydi. Atrofidagilar barchasi undan kulib, yengil narsa so‘rab, 

eng og‘ir yukni tanlagani uchun  ahmoq deya masxara qiladilar.'