Тошкент фармацевтика институти

6.3. Atmosferaga va suvga chiqadigan chiqindilarni tozalash muammolari 
  Havo tarkibida iflos texnogen qo’shilmalarining ko’payishi yoki kamayishi insonga bog’liq 
bo’lib qoldi. 
Hozirgi  kunda  havoni  zararli  gaz  va  zarralardan  tozlashda  turli  xil  usullardan 
foydalanilmoqda. Bular asosan ikkita katta guruhga bo‘linadi.  
Fizik-kimyoviy  usullar  havoni  zararli  gazlardan  tozalashda  ishlatiladi.  Bu  usullar 
ko‘pincha gazlarni kimyoviy yo‘l bilan tozlash deb yuritiladi.  
Turli sanoat ob‘yektlaridan chiqadigan karbonat angidrid, oltingugurt (1V) oksid, azot 
(II)  oksid  fenol  va  boshqalarning  havoni  ifloslanishidan  saqlashda  kimyoviy  usullardan 
foydalanish mumkin. Kimyoviy birikmalardan tarkib topgan filtrlovchi uskunalar  yordamida 
zavod,  fabrika  va  kombinatlardan  chqadigan  zaharli  gazlar  tutib  qolinadi.  Yoki  turli 
katalizator  yordamida  saqlab  turiladi.  Sanoatning  gaz  holidagi  chiqindilarini  suyuqliklar 
yordamida  absorbsiyalash  zararli  birikmalarning  turli  erituvchilarda  tanlab  erish  xossasiga 
asoslangan bo‘lib, eng ishonchli usul hisoblanadi. Absorbsion tozalash usuli uzluksiz- yopiq 
jarayon bo‘lib, atmosferaga chiqariladigan uglerod oksidlari, azot oksidlari, xlor, oltingugurt 
birikmalari, sianli birikmalar, fenol kabi birikmalarni ushlab qolish uchun qo‘llaniladi.  
Absorbent  sifatida  suv,  ammiakli  suv,  o‘yuvchi  ishqorlar,  etanolaminlar,  kaliy 
permanganat,  kalsiy  sulfatning  suspenziyasi,  marganets  oksidlari  ishlatiladi.Absorbsion 
reaktorlar sifatida esa, to‘ldiruvchilar bilan to‘ldirilgan minoralar yoki tarelkali reaktorlardan 
foydalaniladi.  Sanoatning  chiqindi  gazlarini  katalizatorlar  yordamida  tozalashning  mohiyati 
shundaki,  bunda  barcha  zararli  gazlar  boshqa  zararsiz  birikmaga  aylantiriladi  va  havoga 
chiqarib yuboriladi.  
